清熱劑
(修訂版本間差異)
(2個中途的修訂版本沒有顯示) | |||
第10行: | 第10行: | ||
[[分類:中醫(yī)]][[分類:方劑]] | [[分類:中醫(yī)]][[分類:方劑]] | ||
+ | ==常用清熱劑== | ||
+ | '''常用清熱劑''' | ||
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 方名 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 來源 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 組成 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 功效 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 主治 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[白虎湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[傷寒論]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[石膏]] [[知母]] [[甘草]] [[粳米]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清熱生津]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[陽明]][[氣分]]熱盛,[[壯熱面赤]],[[煩渴引飲]],汗出[[惡熱]],[[脈洪大]]有力或滑數(shù) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[白虎加人參湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《傷寒論》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 石膏 知母 甘草 粳米 [[人參]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清熱]][[益氣生津]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[津氣]]兩傷,汗多,[[身熱]]而渴,背微[[惡寒]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[竹葉石膏湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《傷寒論》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[竹葉]] 石膏 [[半夏]] [[麥冬]] 人參 甘草 粳米 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱生津,[[益氣]]和胃 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[傷寒]][[溫熱]],[[暑病]]之后,余熱未清,氣津兩傷 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[梔子豉湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《傷寒論》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[梔子]] [[豆豉]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱除煩 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 傷寒[[表邪]]已解,身熱未凈,[[煩躁]]懊惱[[不得眠]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[內(nèi)疏黃連湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[素問病機氣宜保命集]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 梔子 [[連翹]] [[薄荷]] 甘草 [[黃芩]] [[黃連]] [[桔梗]] 大黃 [[當歸]] [[白芍]] [[木香]] [[檳榔]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清熱瀉火]],調(diào)暢[[氣機]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[熱病]]嘔噦[[氣逆]],[[發(fā)熱]][[心煩]];[[癰疽]][[里熱]][[實證]];心脾積熱,瞼內(nèi)結(jié)實,[[睛高突起]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[瀉白散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[小兒藥證直訣]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[地骨皮]] [[桑白皮]] 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 瀉肺清熱,[[止咳平喘]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[肺熱咳嗽]],甚則[[氣急]]欲喘,[[皮膚]]蒸熱,日[[晡]]尤甚 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[加減瀉白散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[醫(yī)學(xué)發(fā)明]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 桑白皮 地骨皮 粳米 甘草 [[青皮]] [[陳皮]] [[五味子]] 人參 [[茯苓]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清肺[[順氣化痰]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[肝火犯肺]],上氣[[咳逆]]陣作 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[加味瀉白散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[醫(yī)宗金鑒]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 桑白皮 地骨皮 [[生甘草]] 麥冬 知母 [[川貝母]] 桔梗 黃芩 薄荷 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清肺化痰]][[止咳]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[肺經(jīng)]]火盛,[[小兒肺炎]]喘嗽 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[桑白皮湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[景岳全書]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 桑白皮 半夏 [[蘇子]] [[杏仁]] [[貝母]] 黃芩 黃連 [[山梔]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清肺[[瀉火]],化痰止咳 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[痰熱咳嗽]],肺熱[[頓咳]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[消渴]]方 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[丹溪心法]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連末 [[天花粉]]末 [[生地黃]] [[藕]]汁 [[人乳汁]] [[姜汁]] [[蜂蜜]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱[[潤肺]],[[生津]]止渴 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 上消證,肺熱津傷,[[口渴]]多飲 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[清肺飲]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[證治匯補]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 茯苓 黃芩 桑白皮 麥冬 [[車前子]] 梔子 [[木通]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清瀉]]肺熱,通[[利水]]道 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 肺熱壅盛之[[癃閉]],[[小便]]涓滴不暢 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[黃芩清肺飲]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[證治準繩]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃芩 梔子 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清肺熱,利小便 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 肺熱[[小便不利]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[清音丸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[玄參]] 桔梗 [[山豆根]] [[胖大海]] 薄荷 [[硼砂]] [[金果欖]] [[射干]] 黃連 [[金銀花]] 麥冬 [[訶子]] [[錦燈籠]] 黃芩 梔子 川貝母 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱潤肺,生津止渴 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 肺胃熱盛,[[咽喉腫痛]],音啞[[聲嘶]],[[口干舌燥]];[[肺陰]]虧虛之[[虛火]][[咽痛]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[青果丸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[青果]] 金銀花 黃芩 山豆根 玄參 白芍 麥冬 桔梗 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱瀉火,[[潤燥]]利咽 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[乳蛾]],[[喉痹]],[[喉瘖]]屬肺[[胃火]]盛、[[火邪]]熏蒸或[[風(fēng)熱]]邪毒上攻者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[枇杷清肺飲]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 人參 [[枇杷葉]] 甘草 黃連 桑白皮 [[黃柏]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清肺瀉火,[[燥濕]][[解毒]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[粉刺]]、[[酒皶鼻]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[辰砂定痛散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[朱砂]] [[煅石膏]] [[胡黃連]] [[冰片]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清熱解毒]]止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[鼻疳]],[[局部灼熱]]焮痛(外敷) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[辛夷清肺飲]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[辛夷]] 生甘草 石膏 知母 梔子 黃芩 枇杷葉 [[升麻]] [[百合]] 麥冬 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清肺通竅,泄熱散結(jié) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 風(fēng)熱或[[濕熱]]郁積聚肺經(jīng),久而生成[[鼻息肉]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[退赤散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[審視瑤函]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 桑白皮 甘草 [[丹皮]] 黃芩 天花粉 桔梗 [[赤芍]] [[歸尾]] [[瓜蔞仁]] 麥冬 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清泄肺熱,[[活血]][[消瘀]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[白睛溢血]]屬肺經(jīng)火盛者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 桑白皮湯 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《審視瑤函》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 桑白皮 [[澤瀉]] 黑玄參 麥冬 甘草 黃芩 [[旋覆花]] [[菊花]] 地骨皮 桔梗 茯苓 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清瀉[[肺火]],[[利濕]]明目 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[白澀癥]],目晴干澀不爽,[[畏光]][[羞明]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[瀉肺湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《審視瑤函》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 桑白皮 黃芩 地骨皮 知母 麥冬 桔梗 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清瀉肺熱 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[金疳]]、[[白膜侵睛]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[瀉肺飲]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[眼科]]纂要》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 石膏 赤芍 黃芩 桑白皮 [[枳殼]] 木通 連翹 [[荊芥]] [[防風(fēng)]] 梔子 [[白芷]] [[羌活]] 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清瀉肺熱,[[祛風(fēng)]][[涼血]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[暴風(fēng)客熱]],[[天行赤眼]],暴翳 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[龍膽瀉肝湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[醫(yī)方集解]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[龍膽草]] 黃芩 梔子 澤瀉 木通 車前子 當歸 生地黃 [[柴胡]] 生甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[瀉肝]][[膽實]]火,清[[下焦]]濕熱 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 肝膽實火上擾,[[頭痛目赤]],[[脅痛]][[口苦]],[[耳聾]][[耳腫]];或[[濕熱下注]],[[陰癢]][[陰腫]],筋瘺[[陰汗]],[[小便淋濁]],婦人濕熱[[帶下]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[銀花解毒湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[瘍科心得集]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[銀花]] [[紫花地丁]] [[犀角]] [[赤茯苓]] 丹皮 連翹 黃連 [[夏枯草]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清瀉肝膽,利濕解毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[肝膽濕熱]]上蒸型[[耳癤]]、[[耳瘡]],有黃色滲液 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[瀉青丸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《小兒藥證直訣》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 龍膽草 山梔 大黃 羌活 防風(fēng) [[川芎]] 當歸 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清肝瀉火]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[肝經(jīng)]]郁火,[[目赤]][[腫痛]],煩躁易怒;小兒急驚,熱盛[[抽搐]];[[蟹睛]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[黛蛤散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[青黛]] [[海蛤殼]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清熱化痰]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 肝火犯肺,[[頭暈]][[耳鳴]],[[咳痰]]帶血,[[咽喉不利]],[[胸脅]]作痛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[涼驚丸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[嬰童百問]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 龍膽草 防風(fēng) [[鉤藤]] 青黛 黃連 [[牛黃]] 冰片 [[麝香]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝瀉火[[鎮(zhèn)靜]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[小兒感冒]]挾驚 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 千金[[龍膽湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[千金要方]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 龍膽草 鉤藤 赤芍 黃芩 生甘草 柴胡 茯苓 桔梗 [[蜣螂]] 大黃 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱瀉肝 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 小兒[[壯熱]]抽搐,[[口干]][[面赤]],[[角弓反張]],亦治[[驚癇]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[左金丸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《丹溪心法》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連 [[吳茱萸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝瀉火,[[降逆止嘔]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[肝火犯胃]],胸脅[[脹痛]],嘈雜[[吞酸]],[[嘔吐]]口苦,[[脘痞]][[噯氣]];[[肝火上炎]],[[綠風(fēng)內(nèi)障]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[蘇葉黃連湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[溫熱經(jīng)緯]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連 [[蘇葉]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清肝]]和胃,降逆止嘔 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 肝熱[[妊娠嘔吐]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[加味溫膽湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 陳皮 [[姜半夏]] 茯苓 麥冬 [[枳實]] [[竹茹]] 黃連 [[燈心草]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱和胃 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[胃熱嘔吐]],食入即吐,吐物酸臭 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[化肝煎]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《景岳全書》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 青皮 陳皮 [[芍藥]] 丹皮 梔子 澤瀉 貝母 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[疏肝]]泄熱 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 怒氣傷肝,氣逆動火,脅痛脹滿,[[煩熱]][[吐血]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[柴胡清肝湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[生地]] 當歸 白芍 川芎 柴胡 黃芩 山梔 天花粉 防風(fēng) [[牛蒡子]] 連翹 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝解郁 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[肝火]]熾盛,發(fā)為癰疽[[瘡瘍]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[瓜蔞]][[牛蒡]]湯 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 瓜萎 牛蒡子 天花粉 黃芩 陳皮 梔子 [[皂角刺]] 青皮 金銀花 柴胡 甘草 連翹 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝泄熱 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[乳癰]]初起 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[瀉熱]]湯 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[外科]]全生集》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連 黃芩 連翹 [[當歸尾]] 木通 生甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清泄肝熱 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[熱毒熾盛]],[[脫囊]],[[陰囊]]破爛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[清肝蘆薈丸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 當歸 生地 白芍 川芎 黃連 [[海粉]] [[牙皂]] [[甘草節(jié)]] [[昆布]] [[蘆薈]] 青皮 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝解郁,[[養(yǎng)血]][[舒筋]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[筋瘤]],瘤體堅而色紫,[[青筋]]盤曲 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[梔子清肝湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[類證治裁]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 梔子 丹皮 柴胡 當歸 赤芍 茯苓 川芎 牛蒡子 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清泄肝火,[[化痰]]散結(jié) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 肝火旺盛,頸前[[癭瘤]]輕度或中度腫大 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 梔子清肝湯 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[雜病源流犀燭]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[山梔子]] [[菖蒲]] 柴胡 當歸 丹皮 牛蒡子 黃芩 黃連 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝泄火 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 肝經(jīng)風(fēng)熱[[燥火]],耳內(nèi)生瘡,熱癢疼痛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[散腫潰堅湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[薛氏醫(yī)案]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 柴胡 升麻 龍膽草 黃芩 甘草 桔梗 昆布 歸尾 白芍 黃柏 [[葛根]] 黃連 [[三棱]] 木香 瓜蔞根 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝經(jīng)濕熱,活血軟堅 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 肝旺火熾,[[瘰疬]]實證 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 清肝引經(jīng)湯 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 當歸 白芍 生地 丹皮 梔子 甘草 黃柏 [[川楝子]] [[茜草]] [[白茅根]] [[牛膝]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 疏肝清熱,引血下行 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 肝經(jīng)郁火,行經(jīng)吐[[衄]],血色鮮紅,心煩易怒 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[清肝解郁湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 當歸 生地 白芍 川芎 陳皮 姜半夏 貝母 青皮 [[茯神]] [[遠志]] 蘇葉 生山梔 木通 甘草 [[香附]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝解郁,[[行滯]]散結(jié) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 肝脾氣郁,痰[[熱結(jié)]]滯,瘰疬結(jié)核,[[乳房]]結(jié)塊 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[黃連膏]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連 當歸尾 黃柏 生地黃 [[姜黃]] [[麻油]] [[黃蠟]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱瀉火解毒,活血[[消腫]]止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 風(fēng)熱毒邪侵襲之耳癤,耳瘡,[[鼻瘡]](外用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[奇授藿香丸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[藿香]]枝葉 雄[[豬膽汁]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清泄[[膽熱]],利濕通竅 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 膽腑郁熱,[[鼻淵]],[[頭痛]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[萬金膏]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《眼科纂要》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 荊芥 防風(fēng) [[川連]] [[文蛤]] [[銅綠]] [[苦參]]根 薄荷 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱瀉火 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[瞼弦赤爛]]偏熱重者(外用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[竹葉瀉經(jīng)湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《原機啟微》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 柴胡 梔子 羌活 升麻 甘草 黃芩 黃連 大黃 茯苓 赤芍 澤瀉 [[草決明]] 車前子 [[淡竹葉]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清心]]利濕 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[漏睛]]屬心脾濕熱者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[八寶眼藥]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《中華人民共和國[[藥典]]》(1977) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[爐甘石]] ?冰片 [[珍珠]] 硼砂 麝香 [[熊膽]] [[荸薺]]粉 [[海螵蛸]] 朱砂 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱瀉火,明目[[退翳]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 漏睛,[[赤脈傳睛]],[[胬肉攀睛]],[[花翳白陷]],[[凝脂翳]],蟹睛癥,宿翳,[[化學(xué)性眼外傷]]屬[[火熱]]熾盛者(點眼用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[石決明散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[普濟方]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[石決明]] 草決明 羌活 山梔子 大黃 荊芥 [[木賊]] [[青葙子]] 芍藥 麥冬 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱[[平肝]],退翳明目 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[圓翳內(nèi)障]]屬肝熱上擾者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[荸薺退翳散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[中醫(yī)眼科學(xué)]]講義》(1980) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 硼砂 冰片 麝香荸薺 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清熱明目]]退翳 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 宿翳(點眼用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 退云散 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《眼科臨癥錄》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 甲組藥:[[冰香散]] 制甘石 乙組藥:黃柏 黃連 黃苓 防風(fēng) [[蟬衣]] 白芷 羌活 薄荷 川芎 [[白菊花]] 荊芥 當歸 大黃 赤芍 連翹 [[木賊草]] 丙組藥:海螵蛸 荸薺粉 冰片 犀黃 珠粉 熊膽 淡[[硇砂]] 朱砂 [[蕤仁]]霜 麝香(先將乙組藥煎湯取汁,再溶入甲組藥,曬干,磨至極精細,最后加入丙組藥,制成后裝入玻璃小管內(nèi)密封) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱瀉火,明目退翳 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[白睛青藍]],花翳白陷,凝脂翳,[[混睛障]],宿翳,[[風(fēng)輪赤豆]]屬肝熱熾盛者(點眼用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 退紅良方 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《中醫(yī)眼科學(xué)講義》(1964) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 龍膽草 焦山梔 連翹 [[桑葉]] [[甘菊]]花 [[密蒙花]] 黃芩 生地 草決明 夏枯草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱涼肝,明目退翳 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[赤膜下垂]],[[血翳包睛]]屬肝經(jīng)風(fēng)熱、[[血熱]]壅滯者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 澀化丹 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《眼科[[六經(jīng)]]法要》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[赤石脂]] 甘石 薄荷 [[僵蠶]] [[麻黃]] [[北細辛]] [[蔓荊子]] 龍膽草 [[紫草]] 黃連 蘆薈 [[草烏]] [[空青]] [[珊瑚]] 上[[血竭]] 珍珠 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝涼血,明目退翳 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 赤膜下垂,血翳包睛(點眼用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 點眼秦皮煎 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[圣濟總錄]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[秦皮]] 黃連 升麻 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱明目 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 聚[[星翳]]、花翳白陷(水煎點眼) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[瀉肝散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[銀海精微]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 玄參 大黃 黃芩 知母 桔梗 車前子 龍膽草 羌活 當歸 [[芒硝]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝瀉肺,退翳明目 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 花翳白陷屬熱熾腑實者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[四順清涼飲子]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《審視瑤函》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 當歸身 龍膽草 黃芩 [[桑皮]] 車前子 生地黃 赤芍 枳殼 甘草 [[熟大黃]] 防風(fēng) 川芎 川連 木賊 羌活 柴胡 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱瀉火解毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 凝脂翳,[[黃液上沖]]屬[[里熱熾盛]]者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 還陰[[救苦湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《原機啟微》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 升麻 [[蒼術(shù)]] [[甘草梢]] 桔梗 柴胡 防風(fēng) 羌活 [[細辛]] 藁木 川芎 當歸尾 黃連 黃芩 黃柏 生地 知母 連翹 紅花 龍膽草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[瀉火解毒]],[[涼血散]]結(jié) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[火疳]],真睛破損屬心肺[[熱毒]]者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[龍腦煎]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《普濟方》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[龍腦]] 秦皮 防風(fēng) 細辛 甘草 黃連(煎湯取汁入蜂蜜) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 瀉熱瀉火,退翳明目 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 火疳(點眼用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 洗肝煎 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《銀海精微》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 大黃 梔子 防風(fēng) 薄荷 川芎 當歸 羌活 甘草 蜂蜜 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱平肝 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 風(fēng)輪赤豆屬肝熱者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[朱砂煎]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《中醫(yī)眼科學(xué)講義》(1964) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連 黃柏 秦皮 細辛 白芷 [[乳香]] 朱砂 冰片 蜂蜜 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱明目 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 風(fēng)輪赤豆,白膜侵睛(滴眼用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[抑陽酒連散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《原機啟微》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 生地黃 [[獨活]] 黃柏 防風(fēng) 知母 蔓荊子 [[前胡]] 羌活 白芷 生甘草 黃芩 [[寒水石]] 梔子 黃連 [[防己]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱除濕,[[疏風(fēng)]]明目 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[瞳神緊小]],[[瞳神干缺]]屬[[風(fēng)濕]]夾熱者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[經(jīng)效散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《審視瑤函》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 柴胡 犀角 赤芍 歸尾 大黃 連翹 甘草梢 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清熱解表]],活血化痰 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 熱毒熾盛,真睛破損 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[瀉腦湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《審視瑤函》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 防風(fēng) 車前子 木通 [[茺蔚子]] 茯苓 熟大黃 玄參 [[元明粉]] 桔梗 黃芩 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝通腑,[[破血]]利水 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 熱熾腑實,肝膽火盛,真睛破損 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[瀉肝湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《審視瑤函》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 地骨皮 玄參 車前子 元明粉 茺蔚子 大黃 知母 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清肝瀉火 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 蟹睛癥屬肝經(jīng)火盛者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[瀉心]]導(dǎo)[[赤湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《小兒藥證直訣》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 木通 生地 黃連 甘草 燈心草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清心泄熱 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[心火上炎]],舌上[[糜爛]],[[小便短赤]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[瀉心湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[金匱要略]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 大黃 黃連 黃芩 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 瀉火解毒,燥濕泄痞 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 一切[[實熱]]火證,[[高熱]]煩躁,目赤,[[吐血衄血]],[[口舌生瘡]],濕熱[[黃疸]],[[癰腫]][[下利]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[涼心散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連 黃柏 青黛 硼砂 [[人中白]] [[風(fēng)化硝]] 冰片 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清心泄熱 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 心火上炎,口舌生瘡,心煩不安,小便短赤 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[加味導(dǎo)赤散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 生成黃 木通 淡竹葉 金銀花 甘草 黃連 黃芩 連翹 牛蒡子 玄參 桔梗 薄荷 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清利濕熱]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 脾不[[化濕]],濕熱熏蒸,口內(nèi)[[紅腫]]糜爛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[清熱甘露飲]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 生地黃 麥冬 [[石斛]] 知母 黃芩 枇杷葉 石膏 甘草 [[茵陳]] 燈芯 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清心瀉火,佐以[[養(yǎng)陰]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[心經(jīng)]]郁熱,小心[[疳證]],口舌生瘡,[[小便赤澀]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[涼營清氣湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[喉痧]]證治概要》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 山梔 石膏 黃連 黃芩 生地 赤苓 [[燈芯草]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清泄心脾積熱 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 實熱上攻,口舌生瘡 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[黃連清心飲]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[沈氏尊生書]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連 生地黃 當歸 甘草 人參 [[酸棗仁]] 茯神 遠志 [[蓮子肉]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清心安神]],[[健脾]]攝精 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[心火]]獨亢,神浮擾精[[夢遺]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[清胃散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[蘭室秘藏]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 生地 歸身 丹皮 黃連 升麻 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清[[胃瀉]]火,[[涼血止血]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 胃有[[積熱]],牙齒痛引頭疼;[[牙齦]]潰爛;[[牙宣]][[出血]];唇舌頰腮腫痛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[加味清胃散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[張氏醫(yī)通]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 生地 丹皮 當歸 黃連 連翹 犀角 升麻 生甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清胃瀉火,涼血止血 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[胃熱]]熾盛,[[齒衄]]齦腫 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[清胃解毒湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 升麻 黃連 丹皮 生地 黃芩 石膏 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,涼營[[滋陰]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[水痘]]毒熱重證,壯熱煩渴,水痘密集 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[竹茹湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《木事方》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 竹茹 半夏 [[干姜]] 甘草 [[生姜]] [[大棗]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清胃降逆]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 胃中積熱上沖,[[食已即吐]],[[口臭]]而渴 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[藿連湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[幼幼集成]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 川連 [[厚樸]] 藿香 生葛 大棗 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清胃除熱止嘔 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 小兒胃熱,嘔吐不止 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[玉女煎]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《景岳全書》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 石膏 [[熟地]] 麥冬 知母 牛膝 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清胃滋陰 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 胃熱陰虛,頭痛,[[牙痛]],[[牙齦出血]];消渴,[[消谷善饑]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[龍眼]][[白鹽方]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[龍眼肉]] 白鹽 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[降火]]解毒,涼血養(yǎng)血 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[虛火牙痛]](貼[[牙齦痛]]處) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[瀉黃散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《小兒藥證直訣》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 藿香葉 山梔仁 石膏 甘草 防風(fēng) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 瀉脾胃伏火 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 脾胃伏火,[[口瘡]],口臭,[[脾熱]]弄石 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[清熱瀉脾散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 山梔 [[生石膏]] 黃芩 黃連 生地 赤苓 燈芯 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清泄心脾積熱 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 心脾積熱,[[鵝口瘡]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[二辛煎]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 生石膏 細辛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱[[鎮(zhèn)痛]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 風(fēng)熱牙痛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[牙疼]]散 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[蓽芨]] 細辛 [[高良姜]] [[白胡椒]] 白芷 冰片 薄荷 [[雄黃]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱辟穢,散火止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[齲齒]](外用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[瀉脾除熱飲]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《銀海精微》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[黃芪]] 防風(fēng) 茺蔚子 桔梗 大黃 黃芩 車前子 芒硝 黃連 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱除濕祛風(fēng) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 胬肉攀睛屬脾骨[[實火]]者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[清脾散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《審視瑤函》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 薄荷葉 升麻 山梔仁 赤芍 枳殼 陳皮 黃芩 藿香葉 防風(fēng)石膏 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[燥濕化痰]],泄熱清肝 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 原患[[針眼]],余邪未清,脾胃[[伏熱]],不時上攻[[胞瞼]],針眼反復(fù)發(fā)作,但諸癥不重 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 清胃散 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《審視瑤函》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 山梔仁 枳殼 梔子 石膏 [[川黃連]] 陳皮 連翹 歸尾 芥穗 黃芩 防風(fēng) 生甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清熱散結(jié)]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[胞生痰核]],胞瞼[[硬結(jié)]],外皮色微紅 | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | <center>[[清熱燥濕]]劑</center> | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" width="100%" border="1" | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[二妙散]](丸) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《丹溪心法》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃柏 蒼術(shù) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱燥濕 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 濕熱[[走注]],[[筋骨疼痛]];濕熱下注,足膝痿軟,紅腫[[熱痛]];帶下[[濕瘡]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[三妙丸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[醫(yī)學(xué)正傳]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃柏 蒼術(shù) [[川牛膝]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱燥濕 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 濕熱下注,[[兩腳麻木]],如火烙之熱 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[四妙丸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[成方便讀]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[川黃]]柏 [[薏苡仁]] 蒼術(shù) 川牛膝 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清熱利濕]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 濕熱下注,兩腳麻痿腫痛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[加味二妙散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《丹溪心法》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃柏 蒼術(shù) 當歸 牛膝 防己 [[萆薢]] [[龜版]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱燥濕,通利[[筋脈]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[濕熱浸淫]],氣血不運,四肢痿軟,[[下肢]]麻木,或足脛熱氣上騰 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[香連丸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[和劑局方]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連 木香 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清熱化濕]],[[行氣]][[止痢]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[濕熱痢疾]],[[胸膈痞悶]],[[赤白痢]]下,[[腹痛]][[里急]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[臟連丸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《證治準繩》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連 公豬[[大腸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清化濕熱 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[大腸濕熱]],[[腸風(fēng)下血]],[[痔瘡]]出血,血色鮮紅;日久不止,[[肛門]][[墜痛]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[芍藥湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《保命集》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 芍藥 黃芩 甘草 黃連 大黃 檳榔 當歸 木香 [[肉桂]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱燥濕解毒,止痢[[調(diào)氣]][[行血]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[濕熱痢]],腹痛[[便膿血]],[[赤白相兼]],[[里急后重]],[[肛門灼熱]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[白頭翁湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《傷寒論》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[白頭翁]] 黃柏 黃連 秦皮 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱燥濕,[[涼血解毒]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 痢熱,腹痛,里急后重,肛門灼熱,[[瀉下]]膿血,赤多白少 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[連理湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《張氏醫(yī)通》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 人參 [[白術(shù)]] 干姜 甘草 黃連 茯苓 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 燥濕止痢,[[溫中補虛]],調(diào)氣化滯 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[休息痢]],[[下痢]]時發(fā)時止,日久難愈,倦怠[[嗜臥]],臨廁腹痛里急,[[大便]]夾有黏液或見赤色 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 白頭翁加[[阿膠]]甘草湯 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《金匱要略》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 白頭翁 黃柏 黃連 秦皮 阿膠 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱燥濕,[[涼血止痢]],養(yǎng)血滋陰 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[血虛熱]]痢傷絡(luò),產(chǎn)后血虛下痢 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[開噤散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[醫(yī)學(xué)心悟]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 人參 黃連 [[石菖蒲]] [[丹參]] [[石蓮子]] 茯苓 陳皮 [[冬瓜子]] 陳米 [[荷葉蒂]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 泄熱和胃,辛苦通降 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[噤口痢]],濕熱疫毒蘊結(jié)腸中,下痢[[胸悶]],[[嘔逆]][[不食]],口氣穢臭 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[駐車丸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《千金要方》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連 阿膠 當歸 干姜 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[養(yǎng)陰清熱]]。燥濕止痢 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[久痢]][[傷陰]],痢下赤白膿血或下鮮血黏稠,臍腹[[灼痛]],[[虛坐努責]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連[[理中湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《證因脈治》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 人參 白術(shù) 干姜 甘草 黃連 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱燥濕,益氣止痢 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 大下痢脈沉,微[[昏睡]],下痢多者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[蛇床子散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[蛇床子]] 苦參 百部 [[明礬]] [[花椒]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱燥濕,殺蟲止帶 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 帶下陰癢(坐浴用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[塌癢湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[外科正宗]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[鶴虱]]草 苦參 [[威靈仙]] 當歸尾 [[狼毒]] 蛇床子 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱燥濕,解毒殺蟲,[[祛風(fēng)止癢]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 陰癢(外洗用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[珍珠散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[中醫(yī)婦科學(xué)]]》(1979) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 珍珠 青黛 雄黃 黃柏 [[兒茶]] 冰片 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱燥濕,解毒[[止癢]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[外陰瘙癢]],皮膚破損者(外搽用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[苦參湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《瘍科心得集》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 苦參 蛇床子 白芷 銀花 菊花 黃柏 [[地膚子]] 大菖蒲 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱燥濕,祛風(fēng)殺蟲 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 陰癢,[[陰蝕]],[[牛皮癬]],[[麻風(fēng)]]等(外洗用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[三黃洗劑]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 大黃 黃柏 黃芩 [[苦參片]] 醫(yī)用[[石炭酸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱燥濕,止癢[[收澀]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 一切[[皮膚科]]急性病主[[癤病]]有紅腫焮癢出水者(外洗用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 解毒[[洗劑]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《許履和外科[[醫(yī)案]][[醫(yī)話]]集》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃柏水(20%,100亳升)[[白礬]] 雄黃 [[甘油]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱燥濕,解毒止癢 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 急性皮膚病,局部紅腫焮癢出水(外擦用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃柏霜 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[黃柏液]] [[硬脂酸]] [[石蠟油]] 甘油脂 凡士木 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清熱止癢]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[皮炎]],[[濕疹]](外擦用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[顛倒散洗劑]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《實用中醫(yī)[[外科學(xué)]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[硫磺]] 生大黃 [[石灰]]水 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱止癢 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 皮炎,[[瘙癢]]證(外洗用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 紫連膏 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連 黃柏 生地黃 當歸 紫草 冰片 [[凡士林]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱燥濕,涼血活血 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[旋耳瘡]]日久,[[血虛生風(fēng)]][[化燥]](外擦用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連油[[混懸液]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[黃連粉]] [[蓖麻油]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱燥濕解毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 旋耳瘡見紅腫焮痛,瘙癢出水者(外擦用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連油 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[黃連素]]片 麻油 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱燥濕止癢 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 濕疹,[[唇風(fēng)]](外擦用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 皮酯膏 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 青黛 黃柏 煅石膏 煙膏 凡士林 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱燥濕,殺蟲止癢 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 濕疹,[[肛門瘙癢]],[[頑癬]],[[神經(jīng)性皮炎]](外擦用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 皮枯膏 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 青黛 黃柏 煅石膏 煙膏 [[枯礬]] 凡士林 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱燥濕,殺蟲止癢 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 各種慢性皮膚病(外擦用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[爛耳散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[穿心蓮]]粉 豬膽汁 枯礬 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱燥濕,斂濕去膿 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[膿耳]]病(外擦用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[紅棉散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[外科方外奇方]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[煅龍骨]] 枯礬 海螵蛸 胭脂 飛丹 冰片 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱燥濕,斂濕去膿 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[聤耳]],又名膿耳病,肝膽濕熱,[[耳道流膿]](外擦用) | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | <center>氣血兩清劑</center> | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" width="100%" border="1" | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[清瘟敗毒飲]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[疫疹一得]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 生石膏 烏犀角 真川連 梔子 桔梗 黃芩 知母 赤芍 玄參 連翹 甘草 丹皮 竹葉 小生地 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,涼血瀉火 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[瘟疫]]熱毒,[[氣血兩燔]],高熱煩躁,大渴引飲,咽痛,頭痛,或發(fā)斑吐衄,[[舌絳]][[唇焦]];[[接觸性皮炎]],[[藥物性皮炎]],[[紅斑狼瘡]]而熱毒熾盛者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 涼營清氣湯 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《喉痧證治概要》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 犀角尖 鮮石斛 生石膏 鮮生地 薄荷葉 生甘草 黃連 [[焦梔子]] [[牡丹皮]] [[赤芍藥]] 玄參 連翹殼 鮮竹葉 [[茅根]] [[蘆根]] 金汁 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清氣涼營]],瀉火解毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[疫喉]]痧,邪在氣營,痧疹密布,壯熱煩躁,甚則[[譫妄]],咽喉腫痛腐爛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[化斑湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[溫病條辨]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 石膏 知母 生甘草 玄參 犀角 白粳米 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清氣]]涼血 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[溫病]]氣血兩燔,發(fā)熱發(fā)斑 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[犀角散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《千金要方》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 犀角 黃連 茵陳 升麻 山梔子 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清心瀉火,涼血解毒,利濕退黃 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 瘟疫[[時毒]],內(nèi)陷[[營血]],邪人心包,身目悉黃之[[急黃]]癥;[[熱痹]][[化火]][[傷津]],[[關(guān)節(jié)痛]]劇,入夜尤甚 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[犀角解毒飲]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 牛蒡子 犀角 [[荊芥穗]] 防風(fēng) 連翹 金銀花 赤芍 生甘草 川黃連 生地黃 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 疏風(fēng)解毒,涼血[[化瘀]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[赤游風(fēng)]],頭面四肢皮膚赤熱而腫,色若涂丹,游走不定 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[化毒丹]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[小兒衛(wèi)生總微論方]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 犀角 黃連 桔梗 玄參 薄荷 大黃 青黛 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[疏風(fēng)清熱]],解毒涼營 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 火毒上攻,小兒[[囟填]]或[[解顱]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[犀地清絡(luò)飲]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《重訂[[通俗傷寒論]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 犀角 丹皮 連翹 [[竹瀝]] [[桃仁]] 鮮生地 生赤芍 [[生姜汁]] 鮮茅根 鮮[[菖蒲汁]] [[燈心]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清氣涼營,[[開竅]][[通瘀]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 熱在氣營,[[邪閉]][[心包]],身熱心煩,甚則[[神昏]][[譫語]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 清胃解毒湯 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 升麻 黃連 丹皮 生地黃 黃芩 石膏 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱涼營解毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 水痘毒熱重證 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[犀角消毒飲]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《張氏醫(yī)通》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 防風(fēng) 牛蒡子 荊芥 犀角 銀花 甘草 連翹 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清熱涼血]],[[疏風(fēng)散]]邪 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 氣血兩燔,[[痘瘡]]發(fā)疔,胃熱[[咽腫]][[便秘]] | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | <center>[[清營涼血]]劑</center> | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" width="100%" border="1" | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[清營湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《溫病條辨》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 犀角 生地黃 [[元參]] 竹葉卷心 麥冬 丹參 黃連 銀花 連翹 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清營]]透熱,養(yǎng)陰活血 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 溫病[[邪熱]]傳入[[營分]],身熱[[夜甚]],神煩少寐,時有譫語,口渴或不渴,[[斑疹]]隱隱 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[清宮湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《溫病條例》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 元參心 [[蓮子心]] 竹葉卷心 連翹心 犀角尖 連心麥冬 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清心解毒,養(yǎng)陰生津 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 溫病誤汗,液傷邪陷,心包受邪,發(fā)熱昏譫 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[犀角地黃湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《千金要方》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 犀角 生地 丹皮 赤芍 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,涼血散瘀 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 溫病[[熱入血分]],熱甚動血或[[蓄血]][[發(fā)狂]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[犀角大青湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《張氏醫(yī)通》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 犀角 [[大青葉]] 玄參 升麻 黃連 黃芩 黃柏 梔子 生甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,涼血消斑 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 斑出火盛,狂悶難透 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[清涼甘露飲]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 犀角[[銀柴胡]] 茵陳 石斛 枳殼 麥冬 甘草 生地 黃芩 知母 枇杷葉 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱涼血,潤燥生津 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 繭蜃高突堅硬,或損破流血,或積熱生痰,或渴證久作 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[四生散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《銀海精微》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 生地 生薄荷 生[[艾葉]] 生當歸 [[樸硝]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱涼血,消腫 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 眼疾[[胞腫如桃]] | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | <center>清熱解毒劑</center> | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" width="100%" border="1" | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[仙方活命飲]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[校注婦人良方]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[穿山甲]] 皂角刺 當歸尾 生甘草 金銀花 赤芍 乳香 沒藥 防風(fēng) 天花粉 陳皮 貝母 白芷 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,消腫潰堅,[[活血止痛]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 癰疽[[腫瘍]]初起,熱毒壅聚,[[氣滯血瘀]],局部紅腫焮痛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[五味消毒飲]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 金銀花 [[野菊花]] [[蒲公英]] 紫花地丁 [[天葵子]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,消散[[疔瘡]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 火毒結(jié)聚的[[癰瘡]][[癤腫]]疔毒,濕熱帶下,[[產(chǎn)后發(fā)熱]],熱毒上攻所致耳瘡目疾 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 清熱消炎片 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 蒲公英 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 瘡瘍[[陽證]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[銀黃片]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 金銀花 黃芩 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 瘡瘍陽證 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 銀花[[甘草湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科十法》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 金銀花 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清火解毒]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 瘡湯熱毒、[[燒傷]]或瘡面[[感染]]時洗滌用 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[連翹敗毒散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《證治準繩》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 連翹 荊芥 防風(fēng) 柴胡 升麻 桔梗 甘草 川芎 牛蒡子 紅花 當歸尾 [[蘇木]] 天花粉 羌活 獨活 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,化痰活血 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[木舌]]腫硬,[[發(fā)頤]]初腫,癰疽初發(fā) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[化斑解毒湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 玄參 知母 石膏 牛蒡子 [[人中黃]] 黃連 升麻 連翹 甘草 淡竹葉 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,[[滋陰降火]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[三焦]]風(fēng)熱上攻,[[丹毒發(fā)]]斑 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 犀[[黃散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《中醫(yī)眼科學(xué)講義》(1964) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 西月石粉 冰片 麝香 犀黃 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,明目退翳 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[椒瘡]],[[粟瘡]],火疳,白澀癥,[[聚星障]],赤障下垂,血翳包晴 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[犀黃丸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科全生集》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 牛黃 麝香 乳香 沒藥 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,[[化瘀散結(jié)]],[[活血祛瘀]],消腫止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[乳癖]],[[乳疬]],乳巖,瘰疬,骨核,疔毒[[惡瘡]],[[走黃]]陷證,流注及[[癌癥]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 犀黃[[醒消丸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科全生集》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 牛黃 麝香 乳香 沒藥 黃米飯 雄精 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,散結(jié)[[消癰]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 癰湯膿成未潰,局部紅腫熱痛;巖、瘰疬等證 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[清營退腫膏]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 大黃 鞭蓉葉 黃芩 黃柏 [[花粉]] [[滑石]] 東丹 凡士林 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,消腫止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[骨折]],[[軟組織損傷]]初期;瘡瘍焮熱作痛(外用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[黃連解毒湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[外臺秘要]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連 黃芩 黃柏 梔子 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 瀉火解毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 一切實熱火毒,三焦熱盛之證 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[芩連二母丸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃芩 黃連 知母 貝母 當歸 白芍 [[羚羊角]] 生地 熟地 [[蒲黃]] 地骨皮 川芎 生甘草 [[側(cè)柏葉]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 抑火滋陰解毒,養(yǎng)血涼血[[通脈]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[血瘤]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[清熱消毒散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《證治準繩》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連 山梔 連翹 當歸 芍藥 生地 銀花 川芎 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 消熱解毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 一切癰疽陽證,腫痛發(fā)熱作渴 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[梔子金花丸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《全國[[中藥]]成藥處方集》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 梔子 黃芩 大黃 黃柏 天花粉 知母 黃連 金銀花 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,通腑瀉熱 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 肺胃熱盛,葉血[[衄血]];口舌生瘡;牙痛咽腫;感染發(fā)熱;[[大便秘結(jié)]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[桔梗湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《傷寒論》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 桔梗 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,排膿消癰 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[肺癰]],咳[[吐膿血]],腥臭[[胸痛]],[[氣喘]]身熱,煩渴喜飲,慢性乳蛾 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[桔梗白散]](原名[[白散]]) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《傷寒論》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 桔梗 貝母 [[巴豆]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 峻驅(qū)肺膿,[[溫下]]寒實,滌談開結(jié) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 肺癰[[潰膿期]],[[心下硬滿]]疼痛,喘[[不得臥]],大便秘結(jié),[[寒實結(jié)胸]]證 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[葦莖湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《千金要方》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[鮮蘆根]] 薏苡仁 [[冬瓜仁]] 桃仁 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清肺化痰,[[逐瘀排膿]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 肺癰[[成癰期]],[[咳嗽]]氣急,吐痰腥臭 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 如金[[解毒散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《景岳全書》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 桔梗 生甘草 黃芩 黃連 黃柏 山梔 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 降火解毒,清肺消癰 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 肺癰成癰期,咳痰腥臭 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[加味桔梗湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)學(xué)心語》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 桔梗 生甘草 貝母 [[橘紅]] 銀花 薏苡仁 [[葶藶子]] [[白芨]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 排膿解毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 肺癰潰膿期,咳吐大量膿血痰,腥臭異常,胸中[[煩滿]]而痛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[沙參]][[清肺湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[北沙參]] [[生黃芪]] [[太子參]] [[合歡皮]] 白芨 生甘草 桔梗 薏苡仁 冬瓜仁 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[益氣養(yǎng)陰]],清肺化痰,解毒排膿 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 肺癰恢復(fù)期,熱[[退咳]]輕,膿血漸少,痰液清稀,或見胸脅[[隱痛]],難以久臥,[[自汗]][[盜汗]],低燒[[潮熱]],心煩[[咽干]],形體[[消瘦]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[大黃牡丹湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《金匱要略》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 大黃 丹皮 桃仁 冬瓜仁 芒硝 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 瀉熱破瘀,散結(jié)消腫 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[腸癰]]初起,[[少腹]]腫痞[[拒按]],善屈右足蜷臥,[[牽引]]則痛劇 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[紅藤煎]]劑 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[紅藤]] 紫花地丁 乳香 沒藥 大黃 連翹 玄胡 丹皮 甘草 金銀花 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 通腑清熱,[[行瘀]]止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 腸癰膿未成,或膿已成而未潰破 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 紅藤[[敗醬湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 紅藤 [[敗醬草]] 紫花地丁 大黃 丹皮 蒲公英 金銀花 連翹 黃芩 黃柏 桃仁 乳香 沒藥 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,消癥散結(jié) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[盆腔炎]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 錦紅湯 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 紅藤 蒲公英 生大黃 制[[川樸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,行氣通腑,活血消腫 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[腸癰腹痛]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[薏苡附子敗醬散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《金匱要略》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 薏苡仁 [[附子]] 敗醬草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,消癰排膿 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 腸癰膿已成者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[四妙勇安湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[驗方新編]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 玄參 當歸 銀花 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,活血止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[脫疽]],熱毒熾盛,患肢黯紅微腫灼熱,潰料腐臭,疼痛劇烈 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[顧步湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[外科真詮]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃芪 石斛 當歸 牛膝 人參 紫花地丁 生甘草 金銀花 菊花 蒲公英 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 益氣養(yǎng)陰,清熱解毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 熱毒型脫疽 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[清心藥]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《證治準繩》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 當歸 丹皮 川芎 赤芍 生地黃 黃芩 黃連 連翹 梔子 桃仁 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,[[祛瘀消腫]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 開放性骨折,[[關(guān)節(jié)脫位]]及軟組織損傷 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[普濟消毒飲]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[東垣試效方]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃芩 黃連 橘紅 甘草 玄參 柴胡 桔梗 連翹 [[板藍根]] [[馬勃]] 牛蒡子 薄荷 僵蠶 升麻 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 疏風(fēng)散邪,清熱解毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[大頭瘟]]。風(fēng)熱[[疫毒]]之邪,壅于上焦,發(fā)于頭面,[[惡寒發(fā)熱]],頭面紅腫焮痛,其他一切瘡瘍陽證 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[六應(yīng)丸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 珍珠 牛黃 [[蟾酥]] [[腰黃]] 冰片 [[公丁香]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒消炎,退腫止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 咽喉腫痛及癰[[癤]]蟲咬 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[玉鑰匙]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[三因極一病證方論]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 焰硝 硼砂 片腦 [[白僵蠶]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 瀉熱解毒,[[清咽]]利喉 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 急喉瘖,聲嘶,語音難出,喉痹喉痛,[[吞咽困難]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[梅花點舌丹]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科全生集》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 沒藥 硼砂 熊膽 乳香 血竭 [[葶藶]] 大冰片 [[沉香]] 蟾酥 麝香 珍珠 朱砂 牛黃 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,消腫止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 疔毒惡瘡,[[無名腫毒]],癰癤紅腫,咽喉腫痛(外用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[潤喉片]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 甘草粉 硼砂 [[食鹽]] [[玄明粉]] 酸梅 荸薺粉 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱潤燥,[[解毒利咽]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 肺經(jīng)郁熱,乳蛾腫痛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[沆瀣丹]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《幼幼集成》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 川芎 大黃 黃芩 黃柏 滑石 [[黑丑]](炒)薄荷 檳榔 枳殼 連翹 赤芍 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,瀉下 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 小兒渾身壯熱,口舌瘡瘍,十種火丹,諸般抽搐 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[鐵笛丸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 訶子 麥冬 茯苓 [[瓜蔞皮]] 貝母 甘草 桔梗 [[鳳凰衣]] 玄參 青果 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒化痰,潤肺利咽 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 風(fēng)熱侵襲之急喉瘖;氣滯血瘀痰凝或[[肺脾氣虛]],[[肺腎陰虛]]之慢喉瘖 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 清咽下癬湯 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 元參 桔梗 甘草 牛蒡子 貝母 瓜蔞 射干 [[馬兜鈴]] 荊芥 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,利咽消腫 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[麻疹]]熱毒攻喉,咽喉腫痛,[[聲音嘶啞]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[清咽利膈湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 連翹 梔子 黃芩 薄荷 牛蒡子 防風(fēng) 荊芥 玄明粉 玄參 金銀花 大黃 黃連 桔梗 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 泄熱解毒,利咽消腫 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 邪熱傳里,肺胃熱盛,咽喉腫痛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[神仙活命湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[白喉]]治法抉微》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 龍膽草 玄參 黃柏 板藍根 瓜蔞皮 石膏 白芍 馬兜鈴 甘草山梔 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,養(yǎng)陰利咽 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 白喉 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 眼珠灌膿方 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《中醫(yī)眼科學(xué)講義》(1964) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[生軍]] 瓜蔞仁 生石膏 玄明粉 枳實 梔子 夏枯草 銀花 黃芩 花粉 竹葉 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱瀉火解毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 凝脂翳,黃液上沖 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[羚羊角飲子]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《審視瑤函》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 羚羊角 犀角 防風(fēng) 桔梗 茺蔚子 玄參 知母 大黃 草決明 甘草 黃芩 車前子 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱瀉火解毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 黃液上沖 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[通脾瀉胃湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《審視瑤函》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 麥冬 茺蔚子 知母 車前子 石膏 防風(fēng) 黃芩 [[天冬]] 熟大黃 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 瀉熱解毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 黃液上沖 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 銀花解毒湯 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《龐氏經(jīng)驗方》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 銀花 蒲公英 炙[[桑枝]] 龍膽草 花粉 黃芩 大黃 蔓荊子 枳殼 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 泄肝解毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 混睛障 | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | <center>清熱解毒劑(外用類)</center> | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" width="100%" border="1" | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[魚腥草]]液 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 魚腥草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[耳痛]],[[耳內(nèi)流膿]](滴耳),耳聾耳鳴屬[[熱證]]者([[穴位注射]]) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[麝香散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[喉癥]]全科紫珍集》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 麝香 冰片 黃連末 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,芳香辟穢,散結(jié)消瘤 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[喉瘤]],[[耳蕈]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[七葉一枝花]] [[酒精]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 七葉一枝花 75%酒精 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 耳痛,耳內(nèi)流膿 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 耳靈散 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 冰片 玄明粉 硼砂 硇砂 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,收斂去濕 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 膿耳,耳瘡 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[硇砂散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 硇砂 [[輕粉]] 冰片 雄黃 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清火解毒,干枯收斂,[[除濕]]消腫 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 鼻息肉 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 明礬散 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[中醫(yī)]]耳鼻科學(xué)》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 明礬 [[甘遂]] [[白降丹]] 雄黃 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清火解毒,腐蝕收斂 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 鼻息肉 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[四黃散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《證治準繩》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連 黃芩 黃柏 大黃 滑石 五味子 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒消腫 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[鼻頭]]紅赤或[[鼻孔]]糜爛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[珠黃散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 人中白 馬勃粉 青黛[[孩兒茶]] 玄明粉 硼砂 薄荷 黃連 牛黃 [[珍珠末]] [[梅片]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,消腫利咽 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 風(fēng)熱侵襲,喉內(nèi)灼痛,急喉瘖癥 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 珠黃散 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《和劑局方》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 珍珠 [[西黃]](即牛黃) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,生肌斂瘍 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 咽喉腫痛、腐爛,[[牙疳]],口舌破碎 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[冰硼散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[煅硼砂]] 冰片 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 瀉火止痛,解毒消腫 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 心脾積熱,口瘡[[口糜]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 冰硼散 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 玄明粉 朱砂 硼砂 冰片 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,化痰利喉 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 咽喉腫痛,急喉瘖,[[喉風(fēng)]],口舌生瘡 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 玉匙散 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 玄明粉 腰黃 [[天蟲]] 炒月石 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 散[[風(fēng)化]]痰,解毒消腫 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[咽喉]]口舌腫痛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 川硝散 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 川硝 [[紫雪丹]] 鹽 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,消腫止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 心脾積熱,[[舌腫]]木硬 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 牛桔湯 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[醫(yī)門補要]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 牛蒡子 桔梗 薄荷 葛根 [[象貝]] 柴胡 甘草 枳殼 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 祛風(fēng)散邪,瀉火解毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 小兒鵝口瘡 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[冰麝散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連 黃柏 甘草 [[鹿角霜]] 玄明粉 明礬 硼砂 冰片 麝香 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,消腫止痛,[[化腐]]生肌 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 實熱亢盛,牙齦潰爛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[錫類散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[金匱翼]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[象牙]]屑 珍珠 青黛 冰片 [[壁錢]] 牛黃 [[人指甲]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,去腐生新 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 咽喉腐爛,唇舌腫痛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 養(yǎng)陰[[生肌散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 牛黃 黃柏 龍膽草 雄黃 青黛 甘草 冰片 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,養(yǎng)陰生肌 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 口瘡 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[柳花散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃柏 青黛 肉桂 冰片 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,消腫止痛,祛腐生肌 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[虛火上炎]],口舌生瘡 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[紅眼藥]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 朱砂 生月石 制爐甘石 海螵蛸 冰片 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 腐蝕[[胬肉]],解毒明目 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 胬肉攀睛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[擦藥]]方 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《審視遙函》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 血竭 乳香 沒藥 輕粉 [[密陀僧]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,消腫止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[風(fēng)赤瘡痍]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[立勝煎]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《中醫(yī)眼科學(xué)講義》(1964) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 川連 黃柏 秦皮 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,明目止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 黃液上沖 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[一綠散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《審視遙函》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[芙蓉葉]] 生地黃 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,消腫 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[眼胞]]赤腫如桃 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[膽汁二連膏]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《眼病的[[辨證]] [[論治]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 川連 胡黃連 [[牛膽汁]] 蜂蜜 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,明目止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 暴風(fēng)客熱,天行赤眼,赤脈傳睛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 穿心蓮[[眼膏]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《全國中草藥新醫(yī)療法展覽會資料匯編》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 穿心蓮濃縮液 [[新潔爾滅]][[無水羊毛脂]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,涼血消腫 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 凝脂翳,[[電光性眼炎]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[千里光]][[眼藥水]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)院制劑》修訂本 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 千里光 [[蒸餾水]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒止痛,涼血消腫明目 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 暴風(fēng)客熱,金疳,白澀癥,赤膜下垂,血翳包睛,瞳神緊小,瞳神干缺 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[化鐵丹眼水]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 雄雞化骨 [[川椒]] ?[[砂仁]] ?風(fēng)化硝 ?古銅錢 ?新繡花針 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 椒瘡 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[黃連西瓜霜眼藥水]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《中醫(yī)眼科學(xué)》(1980) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[硫酸]] 黃連素 [[西瓜霜]] 月石 硝苯汞 蒸餾水 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,消腫止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 椒瘡,粟瘡,赤脈傳睛,暴風(fēng)客熱,天行赤眼,金疳,白澀癥,赤膜下垂,血翳包睛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃芩眼藥水 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《臨床[[眼科學(xué)]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃芩 [[乙醇]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 瞳神緊小,瞳神干缺,花翳白陷,凝脂翳 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 珠黃散 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[珍珠粉]] 西黃 朱砂 麝香 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,明目退翳 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 火疳,白膜侵睛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[紫歸油]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科證治》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 紫草 當歸 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,涼血燥濕 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 唇風(fēng)癥,[[口唇]]干裂出血 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[蜂房湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[圣濟]]錄總》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[蜂房]] [[淡豆鼓]] [[蜀椒]](去目) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,祛腐止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 齲齒牙痛(含漱) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[細辛散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 細辛 [[蓽茇]] 白芷 青鹽 冰片 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,消腫止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[齒齦腫痛]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 青吹石散 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 煅石膏 煅人中白 青黛 薄荷 黃柏 川連 煅月石 冰片 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,消腫止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 口舌咽喉碎痛之[[疳瘡]]及[[乳頭破碎]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[如意金黃散]]膏 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[南星]] 蒼術(shù) 甘草 白芷 花粉 厚樸 陳皮 黃柏 姜黃 大黃(或加凡士林調(diào)為[[膏劑]]) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,[[祛瘀]]除濕,消腫止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 一切癰瘍瘡癤,初起見紅腫熱痛,屬陽證者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃柏溶液24% | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[黃柏片]] [[硼酸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 癰疽瘡瘍潰后,膿腐不脫,疼痛不止,瘡口難斂 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃柏[[搽劑]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃柏溶液 麻油 [[單硬脂酸甘油酯]] 十二烷[[磺酸鈉]] [[吐溫]][[尼泊金]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,潤膚止癢 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 一切[[皮膚病]]糜爛,[[結(jié)痂]],滲液不多者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[三黃膏]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 東丹 黃柏 黃芩 大黃 滑石 凡士林 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,涼血消腫 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 損傷初起[[瘀血]]內(nèi)留或局部見紅腫熱痛者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 四黃散膏 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《證治準繩》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連 黃柏 大黃 黃芩 (或加凡士林調(diào)為膏劑) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,消腫止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[創(chuàng)傷感染]]及陽癰局部紅腫熱痛者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[五黃散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《證治準繩》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[黃丹]] 黃連 黃芩 黃柏 大黃 乳香 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,化瘀止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[挫傷]]熱毒腫痛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連膏 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃連 當歸 黃柏 生地 姜黃 麻油 黃蠟 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,潤燥止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 瘡瘍陽證,臭[[疳]],鼻瘡干燥腫痛,水火[[燙傷]],[[乳頭]]碎痛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[紫金錠]](又名[[玉樞丹]]) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[片玉心書]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 雄黃 朱砂 麝香 [[五倍子]] [[紅芽大戟]](去蘆) [[山慈姑]](洗去皮毛) [[續(xù)隨子]]肉(去油) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒散結(jié),消腫止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[瘡毒]]腫瘍,蛇蟲諸毒,[[霍亂痧]]脹,瘟疫喉風(fēng),[[驚風(fēng)]][[癲狂]],蛇犬[[咬傷]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[青黛散]]膏 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《實用中醫(yī)外科學(xué)》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 青黛 石膏 滑石 黃柏(或加凡士林制成膏劑) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,[[收濕]]止癢 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 一切皮膚病,焮腫癢痛出水 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[青蛤散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 青黛 蛤粉 石膏 輕粉 黃柏 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,收斂去濕 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 臭疳紅腫糜爛有滲液 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[九黃丹]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 制乳香 制沒藥 [[川貝]] 石膏 紅開 腰黃 朱砂 炒月石 冰片 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒消瘀,提膿去腐 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 一切癰疽已潰,膿出不暢,[[腫脹]]疼痛,腐肉不脫 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[苦參子膏]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[苦參子]]仁 凡士林 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒蝕疣 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 疣贅 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[扁平疣]]外洗方 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 成都中醫(yī)研究所方 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 鮮[[馬齒莧]] 蒼術(shù) 蜂房 白芷 細辛 蛇床子 苦參 陳皮 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒蝕疣 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 扁平疣 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[神燈照法]]方 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 朱砂 雄黃 血竭 沒藥 麝香 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒活血消腫 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 癰疽輕證(制成藥捻點燃熏煙) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[玉露散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《實用中醫(yī)外科學(xué)》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 芙蓉葉(加凡士林則為膏劑) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,消腫止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 一切瘡瘍陽證 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[太乙膏]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 玄參 白芷 歸身 肉桂 赤芍 大黃 生地 [[土木鱉]] [[阿魏]] 輕粉 槐[[柳枝]] [[血余]] 東丹 乳香 沒藥 麻油 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清火解毒,[[活血散]]瘀,消腫生肌 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 一切瘡瘍已潰或未潰者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 小升丹 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[水銀]] 白礬 [[火硝]] 沒藥 麝香 當歸身 墨炭 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒提膿祛腐 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[潰瘍]]膿栓未落,腐肉未脫,或膿水不凈,新肌未生 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[千金散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《實用中醫(yī)外 科學(xué)》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 煅白砒 制乳香 制沒藥 輕粉 飛朱砂 赤石脂 煅雄黃 炒五倍子 醋制[[蛇含石]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒活血消腫,蝕惡提膿祛腐 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 一切惡瘡頑肉死腐不脫者及[[千日瘡]],[[雞眼]],[[痔瘺]],疣贅 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[千捶膏]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[蓖麻子]]肉 嫩[[松香]]粉 輕粉 東丹 銀米 [[茶油]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒消腫,提膿祛腐 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 一切癰腫疔癤瘡疽之陽證 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[拔毒生肌散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《武漢中藥成 方集》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 冰片 [[紅升丹]] 輕粉 [[龍骨]] 甘石 黃丹 煅石膏 [[白蠟]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[拔毒生肌]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 癰疽潰而不斂及各種分泌物較多的[[創(chuàng)面]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 藥制絲線 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[芫花]] 壁錢 絲線 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 攻毒,腐蝕[[惡肉]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 瘺管 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[咬頭膏]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 銅綠 松香 乳香 沒藥 生木鱉 蓖麻子(去尖) 杏仁 巴豆 白砒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 腐蝕解毒提膿 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 瘡瘍已成膿而不能自破者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[黑虎丹]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科診療學(xué)》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 靈[[磁石]](醋煅) [[母丁香]] 公丁香(炒黑) [[全蝎]] 僵蠶 炙甲片 ?炙[[蜈蚣]] ?[[蜘蛛]] ?麝香 ?牛黃 ?冰片 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒消腫,提膿祛腐 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 癰疽,瘰疬,[[流痰]],潰后膿腐不凈而對升丹[[過敏]]者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[蟾酥合劑]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 酒化蟾酥 腰黃 銅綠 炒[[綠礬]] 輕粉 乳香 沒藥 枯礬 干[[蝸牛]] 麝香 血竭 朱砂 煅爐甘石 [[煅寒水石]] 硼砂 [[燈草]]灰 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒消腫,提膿化腐 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 疔瘡,白喉,[[走馬牙疳]]等證 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[蟾酥丸]] 蟾酥條 蟾酥餅 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 酒化蟾酥 輕粉 麝香 枯礬 寒水石 制乳香 制沒藥 銅綠 [[膽礬]] 雄黃 蝸牛 朱砂 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒化腐,[[消腫散]]堅 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 疔瘡初起(內(nèi)服或外用) | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[沖和膏]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[紫荊皮]](炒) 獨活 赤芍 白芷 石菖蒲 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 蝕惡肉,[[化膿]]腐 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 惡瘡頑肉死腐不脫及千日瘡,雞眼,[[痔漏]]等 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 雞眼散 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《實用中醫(yī)外 科學(xué)》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[水楊酸]] 東丹 [[苯唑卡因]] 白糖 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒腐蝕,軟堅 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 雞眼,[[胼胝]],[[尋常疣]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[平胬丹]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科診療學(xué)》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[烏梅]]肉(煅存性) 月石 輕粉 冰片 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 腐蝕平胬,解毒排膿 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 瘡瘍有胬肉突出,排膿障礙 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[九華膏]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 滑石 月石 龍骨 川貝 冰片 朱砂 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒消腫止痛,生肌潤膚 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[內(nèi)外痔]]腫痛及[[內(nèi)痔]]術(shù)后 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[三品一條槍]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科正宗》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 白砒 白礬 ?雄黃 乳香 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒腐蝕消腫 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 瘰疬,[[脂瘤]],痔瘡,[[肛瘺]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[二黃枯痔釘]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃柏 大黃 白芨 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,蝕惡祛腐 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 痔瘡 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 枯痔釘 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 紅砒 明礬 朱砂 雄黃 沒藥 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒,腐蝕[[痔核]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 痔瘡 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[消痔]]散 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 煅[[田螺]] 煅成[[橄欖核]] 冰片 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒,消痔退腫止痛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 內(nèi)痔脫出,[[直腸脫垂]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[枯痔散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 白砒 白礬 月石 雄黃 [[硫黃]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒腐蝕 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 內(nèi)痔,瘺管,贅瘤,[[血栓]]閉塞[[脈管炎]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[灰皂散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 新出窯石灰 楠皂自然水 黃丹 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒腐蝕 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 內(nèi)、[[外痔]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[五寶散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[鐘乳石]] 朱砂 珍珠 冰片 [[琥珀]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,收濕[[斂瘡]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[楊梅]]疳瘡結(jié)毒及[[嬰兒濕疹]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[旱螺散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 白[[田螺殼]] 冰片 麝香 輕粉 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒散結(jié),祛腐生肌 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[橫痃]],[[楊梅結(jié)毒]],疳瘡潰爛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[皮癌凈]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 紅砒 [[指甲]] 頭發(fā) 大棗 堿發(fā)面 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒祛腐 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[鱗狀上皮]]癌 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[九一丹]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 熟石膏 紅升丹(9:1) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 提膿[[拔毒]],去腐生肌 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 瘡瘍潰后,膿毒壅滯,腐內(nèi)不脫,瘡口不斂 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[八二丹]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 熟石膏 升丹(8∶2) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 排膿提毒 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 一切潰瘍,膿流不暢,腐肉不化 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[七三丹]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 熟石膏 升丹(7∶3) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清提膿拔毒祛腐 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 一切潰瘍,膿腐難脫 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 五五丹 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 熟石膏 升丹(5∶5) | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱解毒,祛腐搜膿 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 一切癰疽惡瘡的腐爛高峰期 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[紅油膏]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | (驗方) | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 九一丹 東丹 凡士林 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 解毒化腐生肌 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 潰瘍不斂及燙傷、[[創(chuàng)傷]]等創(chuàng)面較大者 | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | <center>[[清解]][[暑熱]]劑</center> | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" width="100%" border="1" | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[清絡(luò)飲]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《溫病條辨》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 鮮[[荷葉]]邊 鮮銀花 [[絲瓜皮]] [[西瓜]] 翠衣 鮮[[扁豆花]] 鮮[[竹葉心]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[祛暑]]清熱 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 暑熱傷肺,邪在氣分。身熱口渴不甚,頭目不清,昏眩微脹 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[桂苓甘露飲]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《宣明論文》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 茯苓 甘草 白術(shù) 澤瀉 [[官桂]] 石膏 寒水石 滑石 [[豬苓]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 祛暑清熱,[[化氣]]利濕 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[中暑]]受濕,發(fā)熱頭痛,煩渴引飲,小便不利,及[[霍亂]]吐下 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[六一散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[傷寒直格]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 滑石 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 祛暑利濕清熱 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 感受[[暑濕]],身熱煩渴,小便不利或[[泄瀉]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[碧玉散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《傷寒直格》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 滑石 甘草 青黛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 祛暑清熱 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 暑濕證兼有[[肝膽郁]]熱 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[雞蘇散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《傷寒直格》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 滑石 甘草 薄荷葉 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清暑利濕]],疏散風(fēng)熱 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 暑濕證兼見微[[惡風(fēng)]]寒,頭痛[[頭脹]],咳嗽不爽 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[益元散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《傷寒直格》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 滑石 朱砂 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清暑利濕,寧心安神 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 暑濕證兼見[[心悸怔忡]],[[失眠多夢]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[蠶矢湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《隨息居重訂 [[霍亂論]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 晚[[蠶砂]] 陳[[木瓜]] 薏苡仁 黃連 [[大豆黃卷]] [[制半夏]] 黃芩 [[通草]] 吳茱萸 焦梔 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清泄暑熱,[[舒筋活絡(luò)]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[熱霍亂]]吐瀉驟作;暑熱傷津,[[轉(zhuǎn)筋]][[拘攣]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[燃照湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《隨息居重訂 霍亂論》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 滑石 豆豉 焦梔 [[酒黃芩]] 省頭草 制厚樸 制半夏 [[白蔻仁]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清泄暑熱,化濁辟穢 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 熱霍亂吐瀉驟作,嘔吐如噴,瀉下如米泔汁,臭穢難聞,[[腹中絞痛]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[清暑益氣湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[脾胃論]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃芪 人參 [[橘皮]] 當歸 甘草 蒼術(shù) 白術(shù) 澤瀉 升麻 葛根 [[炒神曲]] 青皮 黃柏 五味子 麥冬 生姜 大棗 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清暑益氣]],除濕健脾 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 平素[[氣虛]],又感暑濕,身熱頭痛,口渴自汗,四肢困倦,不思飲食,[[胸滿]][[身重]],大便[[溏]]薄 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[七味白術(shù)散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《小兒藥證直訣》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 藿香 木香 葛根 人參 白術(shù) 茯苓 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[健脾益氣]],和中化濕,清熱生津 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 病久脾胃虧虛,暑濕不化,飲食不振,大便不調(diào),神倦[[乏力]],四肢欠溫;[[脾胃虛弱]]引起的[[經(jīng)行泄瀉]],[[小兒腹瀉]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 清暑湯 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《外科全生集》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 連翹 花粉 赤芍 甘草 滑石 車前子 金銀花 澤瀉 淡竹葉 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清暑解毒]][[利尿]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[暑癤]],[[膿胞]]瘡 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[夏季皮炎]][[酊劑]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《實用中醫(yī)外科學(xué)》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 藿香精 碳酸 [[薄荷腦]] 酒精 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清暑[[防腐]]止癢 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 夏季皮炎 | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | <center>清退[[虛熱]]劑</center> | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" width="100%" border="1" | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[清骨滋腎湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[傅青主女科]]》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 地骨皮 牡丹皮 沙參 麥冬 玄參 五味子 白術(shù) 石斛 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清虛熱]],退[[骨蒸]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 骨蒸夜熱,遍體火焦,[[口舌干燥]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[青蒿鱉甲湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《溫病條辨》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[青蒿]] [[鱉甲]] 生地 知母 牡丹皮 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 養(yǎng)陰透熱 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 溫病后期,[[陰液]]耗傷,邪伏陰分,[[夜熱]]早涼,熱退[[無汗]],瘡瘍,肛瘺,[[肛周膿腫]],[[急腹癥]]等屬于[[陰虛內(nèi)熱]]者 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[秦艽]]鱉甲湯 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《[[衛(wèi)生寶]]玄》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 地骨皮 柴胡 鱉甲 秦艽 知母 當歸 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 滋陰養(yǎng)血,清熱除蒸 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[風(fēng)勞]]病:[[骨蒸勞]]熱,盜汗消瘦咳嗽困倦;[[肺癆]]:[[陰虛火旺]],咳嗆氣急,[[咯血]]鮮紅 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[清骨散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《證治準繩》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 銀柴胡 胡黃連 秦艽 鱉甲 地骨皮 青蒿 知母 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清虛熱,退骨蒸 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 陰虛內(nèi)熱,[[虛勞]]骨蒸,午后或夜間潮熱,咽干盜汗,[[五心煩熱]];[[低熱]]日久不退 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[地骨皮飲]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《沈氏尊生書》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 地骨皮 知母 銀柴胡 太子參 甘草 黃芩 赤苓 鱉甲 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 滋陰降火 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 小兒[[骨蒸潮熱]],心膈煩悸;傷寒后余熱未解 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[柴胡清骨散]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《醫(yī)宗金鑒》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 秦艽 鱉甲 柴胡 地骨皮 青蒿 知母 胡黃連 韭白 甘草 [[童便]] 豬脊髓 豬膽汁 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 清熱除蒸 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 肺癆潮熱骨蒸 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[圣愈湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《蘭室秘藏》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[熟地黃]] 生地黃 人參 川芎 當歸 黃芪 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[補氣]]養(yǎng)血 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 熱病日久,或損傷出血過多,[[陰血]]耗傷,煩渴[[燥熱]],睡臥不寧 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[封髓丹]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《普濟方》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 黃柏 砂仁 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 養(yǎng)陰[[清火]]止遺 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 腎火妄動,夢遺[[失精]] | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[三才封髓丹]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《衛(wèi)生寶玄》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 天冬 熟地黃 人參 黃柏 砂仁 甘草 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 養(yǎng)陰瀉火,寧心悅脾 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[相火妄動]],水不濟火之夢遺 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[加減一陰煎]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《景岳全書》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 生地 熟地 白芍 知母 麥冬 甘草 地骨皮 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[滋陰清熱]]養(yǎng)血 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 水虧火勝之發(fā)熱,動血;熱病過汗傷陰,煩渴潮熱 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[補心湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《眼科纂要》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 知母 當歸 桔梗 ?人參 連翹 遠志 黃芪 甘草 生地黃 麥冬 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 滋陰清熱降火 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 虛火上炎,赤脈傳睛 | ||
+ | |- | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | [[人參麥冬湯]] | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | 《婦人秘科》 | ||
+ | | width="10%" align="left" valign="top" | 人參 麥冬 茯苓 黃芩 知母 生地 甘草 竹茹 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[清熱養(yǎng)陰]],[[安神]]除煩 | ||
+ | | width="20%" align="left" valign="top" | [[陰虛]]型[[子煩]]證 | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | [[牛黃解毒丸]]、[[牛黃上清丸]]、[[六神丸]]未列入此表,見專條。 | ||
+ | [[分類:中醫(yī)]][[分類:中藥]] | ||
+ | ==參看== | ||
+ | *[[中醫(yī)眼科學(xué)/清熱藥]] | ||
+ | *[[中藥學(xué)/清熱藥應(yīng)用注意事項]] | ||
+ | *[[中藥學(xué)/清熱藥]] | ||
+ | *[[清熱藥]] |
在2013年1月20日 (日) 16:13的最新修訂版本
A+醫(yī)學(xué)百科 >> 清熱劑 |
清熱劑(Heat-clearing prescriptions),以清熱藥為主組成的方劑的統(tǒng)稱。有清熱瀉火、清熱燥濕、清熱解毒、清營涼血、清解暑熱、清退虛熱等作用。主治里熱證。
目錄 |
分類和適應(yīng)證
里熱證有外感六淫,入里化熱和內(nèi)傷七情,五志化火之分。病邪傳變、病情變化,多不相同,且患者體質(zhì)各異,因此清熱劑可分為清熱瀉火劑(含清氣分實熱劑及清臟腑熱劑)、清熱燥濕劑、氣血兩清劑、清營涼血劑、清熱解毒劑(含拔毒提膿、去腐蝕腐外用劑)、清解暑熱劑、清退虛熱劑7類,廣泛用治外感溫病,熱入氣分,高熱煩渴,臟腑諸熱證;濕溫暑溫初起及濕蒸熱蘊諸證;溫邪入營,氣血兩燔證;熱入營血,斑疹吐衄;火毒瘡瘍,癰疽癤疔,肺癰腸癰,瘰疬流痰,痔漏,癌腫,耳、鼻、喉、眼火毒為患;暑熱煩渴,暑濕吐瀉;溫邪傷陰,夜熱早涼,陰虛發(fā)熱,骨蒸勞熱等證。
使用注意事項
首先辨清熱證的虛實,實熱證宜苦寒直折,清熱瀉火,若屬虛熱,則宜涼血除蒸,甘寒養(yǎng)陰;再分熱證真假,如熱深厥深,真熱假寒,才可使用清熱劑。為避免寒熱格拒,可采用寒藥溫服法,若陰盛格陽,真寒假熱,絕不可妄投清熱劑。熱為陽邪,易耗傷陰液,應(yīng)配合養(yǎng)陰生津之品,以顧護陰液。清熱劑藥性多寒涼且易傷陽敗胃,故不宜多服久用,以免損傷脾胃。服用清熱劑宜食清淡食物和清涼飲料,忌食辛辣油膩黏膩之品。
常用清熱劑
常用清熱劑
方名 | 來源 | 組成 | 功效 | 主治 |
白虎湯 | 《傷寒論》 | 石膏 知母 甘草 粳米 | 清熱生津 | 陽明氣分熱盛,壯熱面赤,煩渴引飲,汗出惡熱,脈洪大有力或滑數(shù) |
白虎加人參湯 | 《傷寒論》 | 石膏 知母 甘草 粳米 人參 | 清熱益氣生津 | 津氣兩傷,汗多,身熱而渴,背微惡寒 |
竹葉石膏湯 | 《傷寒論》 | 竹葉 石膏 半夏 麥冬 人參 甘草 粳米 | 清熱生津,益氣和胃 | 傷寒溫熱,暑病之后,余熱未清,氣津兩傷 |
梔子豉湯 | 《傷寒論》 | 梔子 豆豉 | 清熱除煩 | 傷寒表邪已解,身熱未凈,煩躁懊惱不得眠 |
內(nèi)疏黃連湯 | 《素問病機氣宜保命集》 | 梔子 連翹 薄荷 甘草 黃芩 黃連 桔梗 大黃 當歸 白芍 木香 檳榔 | 清熱瀉火,調(diào)暢氣機 | 熱病嘔噦氣逆,發(fā)熱心煩;癰疽里熱實證;心脾積熱,瞼內(nèi)結(jié)實,睛高突起 |
瀉白散 | 《小兒藥證直訣》 | 地骨皮 桑白皮 甘草 | 瀉肺清熱,止咳平喘 | 肺熱咳嗽,甚則氣急欲喘,皮膚蒸熱,日晡尤甚 |
加減瀉白散 | 《醫(yī)學(xué)發(fā)明》 | 桑白皮 地骨皮 粳米 甘草 青皮 陳皮 五味子 人參 茯苓 | 清肺順氣化痰 | 肝火犯肺,上氣咳逆陣作 |
加味瀉白散 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 桑白皮 地骨皮 生甘草 麥冬 知母 川貝母 桔梗 黃芩 薄荷 | 清肺化痰止咳 | 肺經(jīng)火盛,小兒肺炎喘嗽 |
桑白皮湯 | 《景岳全書》 | 桑白皮 半夏 蘇子 杏仁 貝母 黃芩 黃連 山梔 | 清肺瀉火,化痰止咳 | 痰熱咳嗽,肺熱頓咳 |
消渴方 | 《丹溪心法》 | 黃連末 天花粉末 生地黃 藕汁 人乳汁 姜汁 蜂蜜 | 清熱潤肺,生津止渴 | 上消證,肺熱津傷,口渴多飲 |
清肺飲 | 《證治匯補》 | 茯苓 黃芩 桑白皮 麥冬 車前子 梔子 木通 | 清瀉肺熱,通利水道 | 肺熱壅盛之癃閉,小便涓滴不暢 |
黃芩清肺飲 | 《證治準繩》 | 黃芩 梔子 | 清肺熱,利小便 | 肺熱小便不利 |
清音丸 | (驗方) | 玄參 桔梗 山豆根 胖大海 薄荷 硼砂 金果欖 射干 黃連 金銀花 麥冬 訶子 錦燈籠 黃芩 梔子 川貝母 甘草 | 清熱潤肺,生津止渴 | 肺胃熱盛,咽喉腫痛,音啞聲嘶,口干舌燥;肺陰虧虛之虛火咽痛 |
青果丸 | (驗方) | 青果 金銀花 黃芩 山豆根 玄參 白芍 麥冬 桔梗 | 清熱瀉火,潤燥利咽 | 乳蛾,喉痹,喉瘖屬肺胃火盛、火邪熏蒸或風(fēng)熱邪毒上攻者 |
枇杷清肺飲 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 人參 枇杷葉 甘草 黃連 桑白皮 黃柏 | 清肺瀉火,燥濕解毒 | 粉刺、酒皶鼻 |
辰砂定痛散 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 朱砂 煅石膏 胡黃連 冰片 | 清熱解毒止痛 | 鼻疳,局部灼熱焮痛(外敷) |
辛夷清肺飲 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 辛夷 生甘草 石膏 知母 梔子 黃芩 枇杷葉 升麻 百合 麥冬 | 清肺通竅,泄熱散結(jié) | 風(fēng)熱或濕熱郁積聚肺經(jīng),久而生成鼻息肉 |
退赤散 | 《審視瑤函》 | 桑白皮 甘草 丹皮 黃芩 天花粉 桔梗 赤芍 歸尾 瓜蔞仁 麥冬 | 清泄肺熱,活血消瘀 | 白睛溢血屬肺經(jīng)火盛者 |
桑白皮湯 | 《審視瑤函》 | 桑白皮 澤瀉 黑玄參 麥冬 甘草 黃芩 旋覆花 菊花 地骨皮 桔梗 茯苓 | 清瀉肺火,利濕明目 | 白澀癥,目晴干澀不爽,畏光羞明 |
瀉肺湯 | 《審視瑤函》 | 桑白皮 黃芩 地骨皮 知母 麥冬 桔梗 | 清瀉肺熱 | 金疳、白膜侵睛 |
瀉肺飲 | 《眼科纂要》 | 石膏 赤芍 黃芩 桑白皮 枳殼 木通 連翹 荊芥 防風(fēng) 梔子 白芷 羌活 甘草 | 清瀉肺熱,祛風(fēng)涼血 | 暴風(fēng)客熱,天行赤眼,暴翳 |
龍膽瀉肝湯 | 《醫(yī)方集解》 | 龍膽草 黃芩 梔子 澤瀉 木通 車前子 當歸 生地黃 柴胡 生甘草 | 瀉肝膽實火,清下焦濕熱 | 肝膽實火上擾,頭痛目赤,脅痛口苦,耳聾耳腫;或濕熱下注,陰癢陰腫,筋瘺陰汗,小便淋濁,婦人濕熱帶下 |
銀花解毒湯 | 《瘍科心得集》 | 銀花 紫花地丁 犀角 赤茯苓 丹皮 連翹 黃連 夏枯草 | 清瀉肝膽,利濕解毒 | 肝膽濕熱上蒸型耳癤、耳瘡,有黃色滲液 |
瀉青丸 | 《小兒藥證直訣》 | 龍膽草 山梔 大黃 羌活 防風(fēng) 川芎 當歸 | 清肝瀉火 | 肝經(jīng)郁火,目赤腫痛,煩躁易怒;小兒急驚,熱盛抽搐;蟹睛 |
黛蛤散 | (驗方) | 青黛 海蛤殼 | 清熱化痰 | 肝火犯肺,頭暈耳鳴,咳痰帶血,咽喉不利,胸脅作痛 |
涼驚丸 | 《嬰童百問》 | 龍膽草 防風(fēng) 鉤藤 青黛 黃連 牛黃 冰片 麝香 | 清肝瀉火鎮(zhèn)靜 | 小兒感冒挾驚 |
千金龍膽湯 | 《千金要方》 | 龍膽草 鉤藤 赤芍 黃芩 生甘草 柴胡 茯苓 桔梗 蜣螂 大黃 | 清熱瀉肝 | 小兒壯熱抽搐,口干面赤,角弓反張,亦治驚癇 |
左金丸 | 《丹溪心法》 | 黃連 吳茱萸 | 清肝瀉火,降逆止嘔 | 肝火犯胃,胸脅脹痛,嘈雜吞酸,嘔吐口苦,脘痞噯氣;肝火上炎,綠風(fēng)內(nèi)障 |
蘇葉黃連湯 | 《溫熱經(jīng)緯》 | 黃連 蘇葉 | 清肝和胃,降逆止嘔 | 肝熱妊娠嘔吐 |
加味溫膽湯 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 陳皮 姜半夏 茯苓 麥冬 枳實 竹茹 黃連 燈心草 | 清熱和胃 | 胃熱嘔吐,食入即吐,吐物酸臭 |
化肝煎 | 《景岳全書》 | 青皮 陳皮 芍藥 丹皮 梔子 澤瀉 貝母 | 疏肝泄熱 | 怒氣傷肝,氣逆動火,脅痛脹滿,煩熱吐血 |
柴胡清肝湯 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 生地 當歸 白芍 川芎 柴胡 黃芩 山梔 天花粉 防風(fēng) 牛蒡子 連翹 甘草 | 清肝解郁 | 肝火熾盛,發(fā)為癰疽瘡瘍 |
瓜蔞牛蒡湯 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 瓜萎 牛蒡子 天花粉 黃芩 陳皮 梔子 皂角刺 青皮 金銀花 柴胡 甘草 連翹 | 清肝泄熱 | 乳癰初起 |
瀉熱湯 | 《外科全生集》 | 黃連 黃芩 連翹 當歸尾 木通 生甘草 | 清泄肝熱 | 熱毒熾盛,脫囊,陰囊破爛 |
清肝蘆薈丸 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 當歸 生地 白芍 川芎 黃連 海粉 牙皂 甘草節(jié) 昆布 蘆薈 青皮 | 清肝解郁,養(yǎng)血舒筋 | 筋瘤,瘤體堅而色紫,青筋盤曲 |
梔子清肝湯 | 《類證治裁》 | 梔子 丹皮 柴胡 當歸 赤芍 茯苓 川芎 牛蒡子 甘草 | 清泄肝火,化痰散結(jié) | 肝火旺盛,頸前癭瘤輕度或中度腫大 |
梔子清肝湯 | 《雜病源流犀燭》 | 山梔子 菖蒲 柴胡 當歸 丹皮 牛蒡子 黃芩 黃連 甘草 | 清肝泄火 | 肝經(jīng)風(fēng)熱燥火,耳內(nèi)生瘡,熱癢疼痛 |
散腫潰堅湯 | 《薛氏醫(yī)案》 | 柴胡 升麻 龍膽草 黃芩 甘草 桔梗 昆布 歸尾 白芍 黃柏 葛根 黃連 三棱 木香 瓜蔞根 | 清肝經(jīng)濕熱,活血軟堅 | 肝旺火熾,瘰疬實證 |
清肝引經(jīng)湯 | (驗方) | 當歸 白芍 生地 丹皮 梔子 甘草 黃柏 川楝子 茜草 白茅根 牛膝 | 疏肝清熱,引血下行 | 肝經(jīng)郁火,行經(jīng)吐衄,血色鮮紅,心煩易怒 |
清肝解郁湯 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 當歸 生地 白芍 川芎 陳皮 姜半夏 貝母 青皮 茯神 遠志 蘇葉 生山梔 木通 甘草 香附 | 清肝解郁,行滯散結(jié) | 肝脾氣郁,痰熱結(jié)滯,瘰疬結(jié)核,乳房結(jié)塊 |
黃連膏 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 黃連 當歸尾 黃柏 生地黃 姜黃 麻油 黃蠟 | 清熱瀉火解毒,活血消腫止痛 | 風(fēng)熱毒邪侵襲之耳癤,耳瘡,鼻瘡(外用) |
奇授藿香丸 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 藿香枝葉 雄豬膽汁 | 清泄膽熱,利濕通竅 | 膽腑郁熱,鼻淵,頭痛 |
萬金膏 | 《眼科纂要》 | 荊芥 防風(fēng) 川連 文蛤 銅綠 苦參根 薄荷 | 清熱瀉火 | 瞼弦赤爛偏熱重者(外用) |
竹葉瀉經(jīng)湯 | 《原機啟微》 | 柴胡 梔子 羌活 升麻 甘草 黃芩 黃連 大黃 茯苓 赤芍 澤瀉 草決明 車前子 淡竹葉 | 清心利濕 | 漏睛屬心脾濕熱者 |
八寶眼藥 | 《中華人民共和國藥典》(1977) | 爐甘石 冰片 珍珠 硼砂 麝香 熊膽 荸薺粉 海螵蛸 朱砂 | 清熱瀉火,明目退翳 | 漏睛,赤脈傳睛,胬肉攀睛,花翳白陷,凝脂翳,蟹睛癥,宿翳,化學(xué)性眼外傷屬火熱熾盛者(點眼用) |
石決明散 | 《普濟方》 | 石決明 草決明 羌活 山梔子 大黃 荊芥 木賊 青葙子 芍藥 麥冬 | 清熱平肝,退翳明目 | 圓翳內(nèi)障屬肝熱上擾者 |
荸薺退翳散 | 《中醫(yī)眼科學(xué)講義》(1980) | 硼砂 冰片 麝香荸薺 | 清熱明目退翳 | 宿翳(點眼用) |
退云散 | 《眼科臨癥錄》 | 甲組藥:冰香散 制甘石 乙組藥:黃柏 黃連 黃苓 防風(fēng) 蟬衣 白芷 羌活 薄荷 川芎 白菊花 荊芥 當歸 大黃 赤芍 連翹 木賊草 丙組藥:海螵蛸 荸薺粉 冰片 犀黃 珠粉 熊膽 淡硇砂 朱砂 蕤仁霜 麝香(先將乙組藥煎湯取汁,再溶入甲組藥,曬干,磨至極精細,最后加入丙組藥,制成后裝入玻璃小管內(nèi)密封) | 清熱瀉火,明目退翳 | 白睛青藍,花翳白陷,凝脂翳,混睛障,宿翳,風(fēng)輪赤豆屬肝熱熾盛者(點眼用) |
退紅良方 | 《中醫(yī)眼科學(xué)講義》(1964) | 龍膽草 焦山梔 連翹 桑葉 甘菊花 密蒙花 黃芩 生地 草決明 夏枯草 | 清熱涼肝,明目退翳 | 赤膜下垂,血翳包睛屬肝經(jīng)風(fēng)熱、血熱壅滯者 |
澀化丹 | 《眼科六經(jīng)法要》 | 赤石脂 甘石 薄荷 僵蠶 麻黃 北細辛 蔓荊子 龍膽草 紫草 黃連 蘆薈 草烏 空青 珊瑚 上血竭 珍珠 | 清肝涼血,明目退翳 | 赤膜下垂,血翳包睛(點眼用) |
點眼秦皮煎 | 《圣濟總錄》 | 秦皮 黃連 升麻 | 清熱明目 | 聚星翳、花翳白陷(水煎點眼) |
瀉肝散 | 《銀海精微》 | 玄參 大黃 黃芩 知母 桔梗 車前子 龍膽草 羌活 當歸 芒硝 | 清肝瀉肺,退翳明目 | 花翳白陷屬熱熾腑實者 |
四順清涼飲子 | 《審視瑤函》 | 當歸身 龍膽草 黃芩 桑皮 車前子 生地黃 赤芍 枳殼 甘草 熟大黃 防風(fēng) 川芎 川連 木賊 羌活 柴胡 | 清熱瀉火解毒 | 凝脂翳,黃液上沖屬里熱熾盛者 |
還陰救苦湯 | 《原機啟微》 | 升麻 蒼術(shù) 甘草梢 桔梗 柴胡 防風(fēng) 羌活 細辛 藁木 川芎 當歸尾 黃連 黃芩 黃柏 生地 知母 連翹 紅花 龍膽草 | 瀉火解毒,涼血散結(jié) | 火疳,真睛破損屬心肺熱毒者 |
龍腦煎 | 《普濟方》 | 龍腦 秦皮 防風(fēng) 細辛 甘草 黃連(煎湯取汁入蜂蜜) | 瀉熱瀉火,退翳明目 | 火疳(點眼用) |
洗肝煎 | 《銀海精微》 | 大黃 梔子 防風(fēng) 薄荷 川芎 當歸 羌活 甘草 蜂蜜 | 清熱平肝 | 風(fēng)輪赤豆屬肝熱者 |
朱砂煎 | 《中醫(yī)眼科學(xué)講義》(1964) | 黃連 黃柏 秦皮 細辛 白芷 乳香 朱砂 冰片 蜂蜜 | 清熱明目 | 風(fēng)輪赤豆,白膜侵睛(滴眼用) |
抑陽酒連散 | 《原機啟微》 | 生地黃 獨活 黃柏 防風(fēng) 知母 蔓荊子 前胡 羌活 白芷 生甘草 黃芩 寒水石 梔子 黃連 防己 | 清熱除濕,疏風(fēng)明目 | 瞳神緊小,瞳神干缺屬風(fēng)濕夾熱者 |
經(jīng)效散 | 《審視瑤函》 | 柴胡 犀角 赤芍 歸尾 大黃 連翹 甘草梢 | 清熱解表,活血化痰 | 熱毒熾盛,真睛破損 |
瀉腦湯 | 《審視瑤函》 | 防風(fēng) 車前子 木通 茺蔚子 茯苓 熟大黃 玄參 元明粉 桔梗 黃芩 | 清肝通腑,破血利水 | 熱熾腑實,肝膽火盛,真睛破損 |
瀉肝湯 | 《審視瑤函》 | 地骨皮 玄參 車前子 元明粉 茺蔚子 大黃 知母 | 清肝瀉火 | 蟹睛癥屬肝經(jīng)火盛者 |
瀉心導(dǎo)赤湯 | 《小兒藥證直訣》 | 木通 生地 黃連 甘草 燈心草 | 清心泄熱 | 心火上炎,舌上糜爛,小便短赤 |
瀉心湯 | 《金匱要略》 | 大黃 黃連 黃芩 | 瀉火解毒,燥濕泄痞 | 一切實熱火證,高熱煩躁,目赤,吐血衄血,口舌生瘡,濕熱黃疸,癰腫下利 |
涼心散 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 黃連 黃柏 青黛 硼砂 人中白 風(fēng)化硝 冰片 | 清心泄熱 | 心火上炎,口舌生瘡,心煩不安,小便短赤 |
加味導(dǎo)赤散 | (驗方) | 生成黃 木通 淡竹葉 金銀花 甘草 黃連 黃芩 連翹 牛蒡子 玄參 桔梗 薄荷 | 清利濕熱 | 脾不化濕,濕熱熏蒸,口內(nèi)紅腫糜爛 |
清熱甘露飲 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 生地黃 麥冬 石斛 知母 黃芩 枇杷葉 石膏 甘草 茵陳 燈芯 | 清心瀉火,佐以養(yǎng)陰 | 心經(jīng)郁熱,小心疳證,口舌生瘡,小便赤澀 |
涼營清氣湯 | 《喉痧證治概要》 | 山梔 石膏 黃連 黃芩 生地 赤苓 燈芯草 | 清泄心脾積熱 | 實熱上攻,口舌生瘡 |
黃連清心飲 | 《沈氏尊生書》 | 黃連 生地黃 當歸 甘草 人參 酸棗仁 茯神 遠志 蓮子肉 | 清心安神,健脾攝精 | 心火獨亢,神浮擾精夢遺 |
清胃散 | 《蘭室秘藏》 | 生地 歸身 丹皮 黃連 升麻 | 清胃瀉火,涼血止血 | 胃有積熱,牙齒痛引頭疼;牙齦潰爛;牙宣出血;唇舌頰腮腫痛 |
加味清胃散 | 《張氏醫(yī)通》 | 生地 丹皮 當歸 黃連 連翹 犀角 升麻 生甘草 | 清胃瀉火,涼血止血 | 胃熱熾盛,齒衄齦腫 |
清胃解毒湯 | (驗方) | 升麻 黃連 丹皮 生地 黃芩 石膏 | 清熱解毒,涼營滋陰 | 水痘毒熱重證,壯熱煩渴,水痘密集 |
竹茹湯 | 《木事方》 | 竹茹 半夏 干姜 甘草 生姜 大棗 | 清胃降逆 | 胃中積熱上沖,食已即吐,口臭而渴 |
藿連湯 | 《幼幼集成》 | 川連 厚樸 藿香 生葛 大棗 | 清胃除熱止嘔 | 小兒胃熱,嘔吐不止 |
玉女煎 | 《景岳全書》 | 石膏 熟地 麥冬 知母 牛膝 | 清胃滋陰 | 胃熱陰虛,頭痛,牙痛,牙齦出血;消渴,消谷善饑 |
龍眼白鹽方 | (驗方) | 龍眼肉 白鹽 | 降火解毒,涼血養(yǎng)血 | 虛火牙痛(貼牙齦痛處) |
瀉黃散 | 《小兒藥證直訣》 | 藿香葉 山梔仁 石膏 甘草 防風(fēng) | 瀉脾胃伏火 | 脾胃伏火,口瘡,口臭,脾熱弄石 |
清熱瀉脾散 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 山梔 生石膏 黃芩 黃連 生地 赤苓 燈芯 | 清泄心脾積熱 | 心脾積熱,鵝口瘡 |
二辛煎 | (驗方) | 生石膏 細辛 | 清熱鎮(zhèn)痛 | 風(fēng)熱牙痛 |
牙疼散 | (驗方) | 蓽芨 細辛 高良姜 白胡椒 白芷 冰片 薄荷 雄黃 | 清熱辟穢,散火止痛 | 齲齒(外用) |
瀉脾除熱飲 | 《銀海精微》 | 黃芪 防風(fēng) 茺蔚子 桔梗 大黃 黃芩 車前子 芒硝 黃連 | 清熱除濕祛風(fēng) | 胬肉攀睛屬脾骨實火者 |
清脾散 | 《審視瑤函》 | 薄荷葉 升麻 山梔仁 赤芍 枳殼 陳皮 黃芩 藿香葉 防風(fēng)石膏 甘草 | 燥濕化痰,泄熱清肝 | 原患針眼,余邪未清,脾胃伏熱,不時上攻胞瞼,針眼反復(fù)發(fā)作,但諸癥不重 |
清胃散 | 《審視瑤函》 | 山梔仁 枳殼 梔子 石膏 川黃連 陳皮 連翹 歸尾 芥穗 黃芩 防風(fēng) 生甘草 | 清熱散結(jié) | 胞生痰核,胞瞼硬結(jié),外皮色微紅 |
二妙散(丸) | 《丹溪心法》 | 黃柏 蒼術(shù) | 清熱燥濕 | 濕熱走注,筋骨疼痛;濕熱下注,足膝痿軟,紅腫熱痛;帶下濕瘡 |
三妙丸 | 《醫(yī)學(xué)正傳》 | 黃柏 蒼術(shù) 川牛膝 | 清熱燥濕 | 濕熱下注,兩腳麻木,如火烙之熱 |
四妙丸 | 《成方便讀》 | 川黃柏 薏苡仁 蒼術(shù) 川牛膝 | 清熱利濕 | 濕熱下注,兩腳麻痿腫痛 |
加味二妙散 | 《丹溪心法》 | 黃柏 蒼術(shù) 當歸 牛膝 防己 萆薢 龜版 | 清熱燥濕,通利筋脈 | 濕熱浸淫,氣血不運,四肢痿軟,下肢麻木,或足脛熱氣上騰 |
香連丸 | 《和劑局方》 | 黃連 木香 | 清熱化濕,行氣止痢 | 濕熱痢疾,胸膈痞悶,赤白痢下,腹痛里急 |
臟連丸 | 《證治準繩》 | 黃連 公豬大腸 | 清化濕熱 | 大腸濕熱,腸風(fēng)下血,痔瘡出血,血色鮮紅;日久不止,肛門墜痛 |
芍藥湯 | 《保命集》 | 芍藥 黃芩 甘草 黃連 大黃 檳榔 當歸 木香 肉桂 | 清熱燥濕解毒,止痢調(diào)氣行血 | 濕熱痢,腹痛便膿血,赤白相兼,里急后重,肛門灼熱 |
白頭翁湯 | 《傷寒論》 | 白頭翁 黃柏 黃連 秦皮 | 清熱燥濕,涼血解毒 | 痢熱,腹痛,里急后重,肛門灼熱,瀉下膿血,赤多白少 |
連理湯 | 《張氏醫(yī)通》 | 人參 白術(shù) 干姜 甘草 黃連 茯苓 | 燥濕止痢,溫中補虛,調(diào)氣化滯 | 休息痢,下痢時發(fā)時止,日久難愈,倦怠嗜臥,臨廁腹痛里急,大便夾有黏液或見赤色 |
白頭翁加阿膠甘草湯 | 《金匱要略》 | 白頭翁 黃柏 黃連 秦皮 阿膠 甘草 | 清熱燥濕,涼血止痢,養(yǎng)血滋陰 | 血虛熱痢傷絡(luò),產(chǎn)后血虛下痢 |
開噤散 | 《醫(yī)學(xué)心悟》 | 人參 黃連 石菖蒲 丹參 石蓮子 茯苓 陳皮 冬瓜子 陳米 荷葉蒂 | 泄熱和胃,辛苦通降 | 噤口痢,濕熱疫毒蘊結(jié)腸中,下痢胸悶,嘔逆不食,口氣穢臭 |
駐車丸 | 《千金要方》 | 黃連 阿膠 當歸 干姜 | 養(yǎng)陰清熱。燥濕止痢 | 久痢傷陰,痢下赤白膿血或下鮮血黏稠,臍腹灼痛,虛坐努責 |
黃連理中湯 | 《證因脈治》 | 人參 白術(shù) 干姜 甘草 黃連 | 清熱燥濕,益氣止痢 | 大下痢脈沉,微昏睡,下痢多者 |
蛇床子散 | (驗方) | 蛇床子 苦參 百部 明礬 花椒 | 清熱燥濕,殺蟲止帶 | 帶下陰癢(坐浴用) |
塌癢湯 | 《外科正宗》 | 鶴虱草 苦參 威靈仙 當歸尾 狼毒 蛇床子 | 清熱燥濕,解毒殺蟲,祛風(fēng)止癢 | 陰癢(外洗用) |
珍珠散 | 《中醫(yī)婦科學(xué)》(1979) | 珍珠 青黛 雄黃 黃柏 兒茶 冰片 | 清熱燥濕,解毒止癢 | 外陰瘙癢,皮膚破損者(外搽用) |
苦參湯 | 《瘍科心得集》 | 苦參 蛇床子 白芷 銀花 菊花 黃柏 地膚子 大菖蒲 | 清熱燥濕,祛風(fēng)殺蟲 | 陰癢,陰蝕,牛皮癬,麻風(fēng)等(外洗用) |
三黃洗劑 | (驗方) | 大黃 黃柏 黃芩 苦參片 醫(yī)用石炭酸 | 清熱燥濕,止癢收澀 | 一切皮膚科急性病主癤病有紅腫焮癢出水者(外洗用) |
解毒洗劑 | 《許履和外科醫(yī)案醫(yī)話集》 | 黃柏水(20%,100亳升)白礬 雄黃 甘油 | 清熱燥濕,解毒止癢 | 急性皮膚病,局部紅腫焮癢出水(外擦用) |
黃柏霜 | (驗方) | 黃柏液 硬脂酸 石蠟油 甘油脂 凡士木 | 清熱止癢 | 皮炎,濕疹(外擦用) |
顛倒散洗劑 | 《實用中醫(yī)外科學(xué)》 | 硫磺 生大黃 石灰水 | 清熱止癢 | 皮炎,瘙癢證(外洗用) |
紫連膏 | (驗方) | 黃連 黃柏 生地黃 當歸 紫草 冰片 凡士林 | 清熱燥濕,涼血活血 | 旋耳瘡日久,血虛生風(fēng)化燥(外擦用) |
黃連油混懸液 | (驗方) | 黃連粉 蓖麻油 | 清熱燥濕解毒 | 旋耳瘡見紅腫焮痛,瘙癢出水者(外擦用) |
黃連油 | (驗方) | 黃連素片 麻油 | 清熱燥濕止癢 | 濕疹,唇風(fēng)(外擦用) |
皮酯膏 | (驗方) | 青黛 黃柏 煅石膏 煙膏 凡士林 | 清熱燥濕,殺蟲止癢 | 濕疹,肛門瘙癢,頑癬,神經(jīng)性皮炎(外擦用) |
皮枯膏 | (驗方) | 青黛 黃柏 煅石膏 煙膏 枯礬 凡士林 | 清熱燥濕,殺蟲止癢 | 各種慢性皮膚?。ㄍ獠劣茫?/td> |
爛耳散 | (驗方) | 穿心蓮粉 豬膽汁 枯礬 | 清熱燥濕,斂濕去膿 | 膿耳?。ㄍ獠劣茫?/td> |
紅棉散 | 《外科方外奇方》 | 煅龍骨 枯礬 海螵蛸 胭脂 飛丹 冰片 | 清熱燥濕,斂濕去膿 | 聤耳,又名膿耳病,肝膽濕熱,耳道流膿(外擦用) |
清瘟敗毒飲 | 《疫疹一得》 | 生石膏 烏犀角 真川連 梔子 桔梗 黃芩 知母 赤芍 玄參 連翹 甘草 丹皮 竹葉 小生地 | 清熱解毒,涼血瀉火 | 瘟疫熱毒,氣血兩燔,高熱煩躁,大渴引飲,咽痛,頭痛,或發(fā)斑吐衄,舌絳唇焦;接觸性皮炎,藥物性皮炎,紅斑狼瘡而熱毒熾盛者 |
涼營清氣湯 | 《喉痧證治概要》 | 犀角尖 鮮石斛 生石膏 鮮生地 薄荷葉 生甘草 黃連 焦梔子 牡丹皮 赤芍藥 玄參 連翹殼 鮮竹葉 茅根 蘆根 金汁 | 清氣涼營,瀉火解毒 | 疫喉痧,邪在氣營,痧疹密布,壯熱煩躁,甚則譫妄,咽喉腫痛腐爛 |
化斑湯 | 《溫病條辨》 | 石膏 知母 生甘草 玄參 犀角 白粳米 | 清氣涼血 | 溫病氣血兩燔,發(fā)熱發(fā)斑 |
犀角散 | 《千金要方》 | 犀角 黃連 茵陳 升麻 山梔子 | 清心瀉火,涼血解毒,利濕退黃 | 瘟疫時毒,內(nèi)陷營血,邪人心包,身目悉黃之急黃癥;熱痹化火傷津,關(guān)節(jié)痛劇,入夜尤甚 |
犀角解毒飲 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 牛蒡子 犀角 荊芥穗 防風(fēng) 連翹 金銀花 赤芍 生甘草 川黃連 生地黃 | 疏風(fēng)解毒,涼血化瘀 | 赤游風(fēng),頭面四肢皮膚赤熱而腫,色若涂丹,游走不定 |
化毒丹 | 《小兒衛(wèi)生總微論方》 | 犀角 黃連 桔梗 玄參 薄荷 大黃 青黛 甘草 | 疏風(fēng)清熱,解毒涼營 | 火毒上攻,小兒囟填或解顱 |
犀地清絡(luò)飲 | 《重訂通俗傷寒論》 | 犀角 丹皮 連翹 竹瀝 桃仁 鮮生地 生赤芍 生姜汁 鮮茅根 鮮菖蒲汁 燈心 | 清氣涼營,開竅通瘀 | 熱在氣營,邪閉心包,身熱心煩,甚則神昏譫語 |
清胃解毒湯 | (驗方) | 升麻 黃連 丹皮 生地黃 黃芩 石膏 | 清熱涼營解毒 | 水痘毒熱重證 |
犀角消毒飲 | 《張氏醫(yī)通》 | 防風(fēng) 牛蒡子 荊芥 犀角 銀花 甘草 連翹 | 清熱涼血,疏風(fēng)散邪 | 氣血兩燔,痘瘡發(fā)疔,胃熱咽腫便秘 |
清營湯 | 《溫病條辨》 | 犀角 生地黃 元參 竹葉卷心 麥冬 丹參 黃連 銀花 連翹 | 清營透熱,養(yǎng)陰活血 | 溫病邪熱傳入營分,身熱夜甚,神煩少寐,時有譫語,口渴或不渴,斑疹隱隱 |
清宮湯 | 《溫病條例》 | 元參心 蓮子心 竹葉卷心 連翹心 犀角尖 連心麥冬 | 清心解毒,養(yǎng)陰生津 | 溫病誤汗,液傷邪陷,心包受邪,發(fā)熱昏譫 |
犀角地黃湯 | 《千金要方》 | 犀角 生地 丹皮 赤芍 | 清熱解毒,涼血散瘀 | 溫病熱入血分,熱甚動血或蓄血發(fā)狂 |
犀角大青湯 | 《張氏醫(yī)通》 | 犀角 大青葉 玄參 升麻 黃連 黃芩 黃柏 梔子 生甘草 | 清熱解毒,涼血消斑 | 斑出火盛,狂悶難透 |
清涼甘露飲 | 《外科正宗》 | 犀角銀柴胡 茵陳 石斛 枳殼 麥冬 甘草 生地 黃芩 知母 枇杷葉 | 清熱涼血,潤燥生津 | 繭蜃高突堅硬,或損破流血,或積熱生痰,或渴證久作 |
四生散 | 《銀海精微》 | 生地 生薄荷 生艾葉 生當歸 樸硝 | 清熱涼血,消腫 | 眼疾胞腫如桃 |
仙方活命飲 | 《校注婦人良方》 | 穿山甲 皂角刺 當歸尾 生甘草 金銀花 赤芍 乳香 沒藥 防風(fēng) 天花粉 陳皮 貝母 白芷 | 清熱解毒,消腫潰堅,活血止痛 | 癰疽腫瘍初起,熱毒壅聚,氣滯血瘀,局部紅腫焮痛 |
五味消毒飲 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 金銀花 野菊花 蒲公英 紫花地丁 天葵子 | 清熱解毒,消散疔瘡 | 火毒結(jié)聚的癰瘡癤腫疔毒,濕熱帶下,產(chǎn)后發(fā)熱,熱毒上攻所致耳瘡目疾 |
清熱消炎片 | (驗方) | 蒲公英 | 清熱解毒 | 瘡瘍陽證 |
銀黃片 | (驗方) | 金銀花 黃芩 | 清熱解毒 | 瘡瘍陽證 |
銀花甘草湯 | 《外科十法》 | 金銀花 甘草 | 清火解毒 | 瘡湯熱毒、燒傷或瘡面感染時洗滌用 |
連翹敗毒散 | 《證治準繩》 | 連翹 荊芥 防風(fēng) 柴胡 升麻 桔梗 甘草 川芎 牛蒡子 紅花 當歸尾 蘇木 天花粉 羌活 獨活 | 清熱解毒,化痰活血 | 木舌腫硬,發(fā)頤初腫,癰疽初發(fā) |
化斑解毒湯 | 《外科正宗》 | 玄參 知母 石膏 牛蒡子 人中黃 黃連 升麻 連翹 甘草 淡竹葉 | 清熱解毒,滋陰降火 | 三焦風(fēng)熱上攻,丹毒發(fā)斑 |
犀黃散 | 《中醫(yī)眼科學(xué)講義》(1964) | 西月石粉 冰片 麝香 犀黃 | 清熱解毒,明目退翳 | 椒瘡,粟瘡,火疳,白澀癥,聚星障,赤障下垂,血翳包晴 |
犀黃丸 | 《外科全生集》 | 牛黃 麝香 乳香 沒藥 | 清熱解毒,化瘀散結(jié),活血祛瘀,消腫止痛 | 乳癖,乳疬,乳巖,瘰疬,骨核,疔毒惡瘡,走黃陷證,流注及癌癥 |
犀黃醒消丸 | 《外科全生集》 | 牛黃 麝香 乳香 沒藥 黃米飯 雄精 | 清熱解毒,散結(jié)消癰 | 癰湯膿成未潰,局部紅腫熱痛;巖、瘰疬等證 |
清營退腫膏 | (驗方) | 大黃 鞭蓉葉 黃芩 黃柏 花粉 滑石 東丹 凡士林 | 清熱解毒,消腫止痛 | 骨折,軟組織損傷初期;瘡瘍焮熱作痛(外用) |
黃連解毒湯 | 《外臺秘要》 | 黃連 黃芩 黃柏 梔子 | 瀉火解毒 | 一切實熱火毒,三焦熱盛之證 |
芩連二母丸 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 黃芩 黃連 知母 貝母 當歸 白芍 羚羊角 生地 熟地 蒲黃 地骨皮 川芎 生甘草 側(cè)柏葉 | 抑火滋陰解毒,養(yǎng)血涼血通脈 | 血瘤 |
清熱消毒散 | 《證治準繩》 | 黃連 山梔 連翹 當歸 芍藥 生地 銀花 川芎 甘草 | 消熱解毒 | 一切癰疽陽證,腫痛發(fā)熱作渴 |
梔子金花丸 | 《全國中藥成藥處方集》 | 梔子 黃芩 大黃 黃柏 天花粉 知母 黃連 金銀花 | 清熱解毒,通腑瀉熱 | 肺胃熱盛,葉血衄血;口舌生瘡;牙痛咽腫;感染發(fā)熱;大便秘結(jié) |
桔梗湯 | 《傷寒論》 | 桔梗 甘草 | 清熱解毒,排膿消癰 | 肺癰,咳吐膿血,腥臭胸痛,氣喘身熱,煩渴喜飲,慢性乳蛾 |
桔梗白散(原名白散) | 《傷寒論》 | 桔梗 貝母 巴豆 | 峻驅(qū)肺膿,溫下寒實,滌談開結(jié) | 肺癰潰膿期,心下硬滿疼痛,喘不得臥,大便秘結(jié),寒實結(jié)胸證 |
葦莖湯 | 《千金要方》 | 鮮蘆根 薏苡仁 冬瓜仁 桃仁 | 清肺化痰,逐瘀排膿 | 肺癰成癰期,咳嗽氣急,吐痰腥臭 |
如金解毒散 | 《景岳全書》 | 桔梗 生甘草 黃芩 黃連 黃柏 山梔 | 降火解毒,清肺消癰 | 肺癰成癰期,咳痰腥臭 |
加味桔梗湯 | 《醫(yī)學(xué)心語》 | 桔梗 生甘草 貝母 橘紅 銀花 薏苡仁 葶藶子 白芨 | 排膿解毒 | 肺癰潰膿期,咳吐大量膿血痰,腥臭異常,胸中煩滿而痛 |
沙參清肺湯 | (驗方) | 北沙參 生黃芪 太子參 合歡皮 白芨 生甘草 桔梗 薏苡仁 冬瓜仁 | 益氣養(yǎng)陰,清肺化痰,解毒排膿 | 肺癰恢復(fù)期,熱退咳輕,膿血漸少,痰液清稀,或見胸脅隱痛,難以久臥,自汗盜汗,低燒潮熱,心煩咽干,形體消瘦 |
大黃牡丹湯 | 《金匱要略》 | 大黃 丹皮 桃仁 冬瓜仁 芒硝 | 瀉熱破瘀,散結(jié)消腫 | 腸癰初起,少腹腫痞拒按,善屈右足蜷臥,牽引則痛劇 |
紅藤煎劑 | (驗方) | 紅藤 紫花地丁 乳香 沒藥 大黃 連翹 玄胡 丹皮 甘草 金銀花 | 通腑清熱,行瘀止痛 | 腸癰膿未成,或膿已成而未潰破 |
紅藤敗醬湯 | (驗方) | 紅藤 敗醬草 紫花地丁 大黃 丹皮 蒲公英 金銀花 連翹 黃芩 黃柏 桃仁 乳香 沒藥 | 清熱解毒,消癥散結(jié) | 盆腔炎 |
錦紅湯 | (驗方) | 紅藤 蒲公英 生大黃 制川樸 | 清熱解毒,行氣通腑,活血消腫 | 腸癰腹痛 |
薏苡附子敗醬散 | 《金匱要略》 | 薏苡仁 附子 敗醬草 | 清熱解毒,消癰排膿 | 腸癰膿已成者 |
四妙勇安湯 | 《驗方新編》 | 玄參 當歸 銀花 甘草 | 清熱解毒,活血止痛 | 脫疽,熱毒熾盛,患肢黯紅微腫灼熱,潰料腐臭,疼痛劇烈 |
顧步湯 | 《外科真詮》 | 黃芪 石斛 當歸 牛膝 人參 紫花地丁 生甘草 金銀花 菊花 蒲公英 | 益氣養(yǎng)陰,清熱解毒 | 熱毒型脫疽 |
清心藥 | 《證治準繩》 | 當歸 丹皮 川芎 赤芍 生地黃 黃芩 黃連 連翹 梔子 桃仁 甘草 | 清熱解毒,祛瘀消腫 | 開放性骨折,關(guān)節(jié)脫位及軟組織損傷 |
普濟消毒飲 | 《東垣試效方》 | 黃芩 黃連 橘紅 甘草 玄參 柴胡 桔梗 連翹 板藍根 馬勃 牛蒡子 薄荷 僵蠶 升麻 | 疏風(fēng)散邪,清熱解毒 | 大頭瘟。風(fēng)熱疫毒之邪,壅于上焦,發(fā)于頭面,惡寒發(fā)熱,頭面紅腫焮痛,其他一切瘡瘍陽證 |
六應(yīng)丸 | (驗方) | 珍珠 牛黃 蟾酥 腰黃 冰片 公丁香 | 解毒消炎,退腫止痛 | 咽喉腫痛及癰癤蟲咬 |
玉鑰匙 | 《三因極一病證方論》 | 焰硝 硼砂 片腦 白僵蠶 | 瀉熱解毒,清咽利喉 | 急喉瘖,聲嘶,語音難出,喉痹喉痛,吞咽困難 |
梅花點舌丹 | 《外科全生集》 | 沒藥 硼砂 熊膽 乳香 血竭 葶藶 大冰片 沉香 蟾酥 麝香 珍珠 朱砂 牛黃 | 清熱解毒,消腫止痛 | 疔毒惡瘡,無名腫毒,癰癤紅腫,咽喉腫痛(外用) |
潤喉片 | (驗方) | 甘草粉 硼砂 食鹽 玄明粉 酸梅 荸薺粉 | 清熱潤燥,解毒利咽 | 肺經(jīng)郁熱,乳蛾腫痛 |
沆瀣丹 | 《幼幼集成》 | 川芎 大黃 黃芩 黃柏 滑石 黑丑(炒)薄荷 檳榔 枳殼 連翹 赤芍 | 清熱解毒,瀉下 | 小兒渾身壯熱,口舌瘡瘍,十種火丹,諸般抽搐 |
鐵笛丸 | (驗方) | 訶子 麥冬 茯苓 瓜蔞皮 貝母 甘草 桔梗 鳳凰衣 玄參 青果 | 解毒化痰,潤肺利咽 | 風(fēng)熱侵襲之急喉瘖;氣滯血瘀痰凝或肺脾氣虛,肺腎陰虛之慢喉瘖 |
清咽下癬湯 | (驗方) | 元參 桔梗 甘草 牛蒡子 貝母 瓜蔞 射干 馬兜鈴 荊芥 | 清熱解毒,利咽消腫 | 麻疹熱毒攻喉,咽喉腫痛,聲音嘶啞 |
清咽利膈湯 | 《外科正宗》 | 連翹 梔子 黃芩 薄荷 牛蒡子 防風(fēng) 荊芥 玄明粉 玄參 金銀花 大黃 黃連 桔梗 甘草 | 泄熱解毒,利咽消腫 | 邪熱傳里,肺胃熱盛,咽喉腫痛 |
神仙活命湯 | 《白喉治法抉微》 | 龍膽草 玄參 黃柏 板藍根 瓜蔞皮 石膏 白芍 馬兜鈴 甘草山梔 | 清熱解毒,養(yǎng)陰利咽 | 白喉 |
眼珠灌膿方 | 《中醫(yī)眼科學(xué)講義》(1964) | 生軍 瓜蔞仁 生石膏 玄明粉 枳實 梔子 夏枯草 銀花 黃芩 花粉 竹葉 | 清熱瀉火解毒 | 凝脂翳,黃液上沖 |
羚羊角飲子 | 《審視瑤函》 | 羚羊角 犀角 防風(fēng) 桔梗 茺蔚子 玄參 知母 大黃 草決明 甘草 黃芩 車前子 | 清熱瀉火解毒 | 黃液上沖 |
通脾瀉胃湯 | 《審視瑤函》 | 麥冬 茺蔚子 知母 車前子 石膏 防風(fēng) 黃芩 天冬 熟大黃 | 瀉熱解毒 | 黃液上沖 |
銀花解毒湯 | 《龐氏經(jīng)驗方》 | 銀花 蒲公英 炙桑枝 龍膽草 花粉 黃芩 大黃 蔓荊子 枳殼 | 泄肝解毒 | 混睛障 |
魚腥草液 | (驗方) | 魚腥草 | 清熱解毒 | 耳痛,耳內(nèi)流膿(滴耳),耳聾耳鳴屬熱證者(穴位注射) |
麝香散 | 《喉癥全科紫珍集》 | 麝香 冰片 黃連末 | 清熱解毒,芳香辟穢,散結(jié)消瘤 | 喉瘤,耳蕈 |
七葉一枝花 酒精 | (驗方) | 七葉一枝花 75%酒精 | 清熱解毒 | 耳痛,耳內(nèi)流膿 |
耳靈散 | (驗方) | 冰片 玄明粉 硼砂 硇砂 | 清熱解毒,收斂去濕 | 膿耳,耳瘡 |
硇砂散 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 硇砂 輕粉 冰片 雄黃 | 清火解毒,干枯收斂,除濕消腫 | 鼻息肉 |
明礬散 | 《中醫(yī)耳鼻科學(xué)》 | 明礬 甘遂 白降丹 雄黃 | 清火解毒,腐蝕收斂 | 鼻息肉 |
四黃散 | 《證治準繩》 | 黃連 黃芩 黃柏 大黃 滑石 五味子 | 清熱解毒消腫 | 鼻頭紅赤或鼻孔糜爛 |
珠黃散 | (驗方) | 人中白 馬勃粉 青黛孩兒茶 玄明粉 硼砂 薄荷 黃連 牛黃 珍珠末 梅片 | 清熱解毒,消腫利咽 | 風(fēng)熱侵襲,喉內(nèi)灼痛,急喉瘖癥 |
珠黃散 | 《和劑局方》 | 珍珠 西黃(即牛黃) | 清熱解毒,生肌斂瘍 | 咽喉腫痛、腐爛,牙疳,口舌破碎 |
冰硼散 | (驗方) | 煅硼砂 冰片 | 瀉火止痛,解毒消腫 | 心脾積熱,口瘡口糜 |
冰硼散 | 《外科正宗》 | 玄明粉 朱砂 硼砂 冰片 | 清熱解毒,化痰利喉 | 咽喉腫痛,急喉瘖,喉風(fēng),口舌生瘡 |
玉匙散 | (驗方) | 玄明粉 腰黃 天蟲 炒月石 | 散風(fēng)化痰,解毒消腫 | 咽喉口舌腫痛 |
川硝散 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 川硝 紫雪丹 鹽 | 清熱解毒,消腫止痛 | 心脾積熱,舌腫木硬 |
牛桔湯 | 《醫(yī)門補要》 | 牛蒡子 桔梗 薄荷 葛根 象貝 柴胡 甘草 枳殼 | 祛風(fēng)散邪,瀉火解毒 | 小兒鵝口瘡 |
冰麝散 | (驗方) | 黃連 黃柏 甘草 鹿角霜 玄明粉 明礬 硼砂 冰片 麝香 | 清熱解毒,消腫止痛,化腐生肌 | 實熱亢盛,牙齦潰爛 |
錫類散 | 《金匱翼》 | 象牙屑 珍珠 青黛 冰片 壁錢 牛黃 人指甲 | 清熱解毒,去腐生新 | 咽喉腐爛,唇舌腫痛 |
養(yǎng)陰生肌散 | (驗方) | 牛黃 黃柏 龍膽草 雄黃 青黛 甘草 冰片 | 清熱解毒,養(yǎng)陰生肌 | 口瘡 |
柳花散 | 《外科正宗》 | 黃柏 青黛 肉桂 冰片 | 清熱解毒,消腫止痛,祛腐生肌 | 虛火上炎,口舌生瘡 |
紅眼藥 | (驗方) | 朱砂 生月石 制爐甘石 海螵蛸 冰片 | 腐蝕胬肉,解毒明目 | 胬肉攀睛 |
擦藥方 | 《審視遙函》 | 血竭 乳香 沒藥 輕粉 密陀僧 | 清熱解毒,消腫止痛 | 風(fēng)赤瘡痍 |
立勝煎 | 《中醫(yī)眼科學(xué)講義》(1964) | 川連 黃柏 秦皮 甘草 | 清熱解毒,明目止痛 | 黃液上沖 |
一綠散 | 《審視遙函》 | 芙蓉葉 生地黃 | 清熱解毒,消腫 | 眼胞赤腫如桃 |
膽汁二連膏 | 《眼病的辨證 論治》 | 川連 胡黃連 牛膽汁 蜂蜜 | 清熱解毒,明目止痛 | 暴風(fēng)客熱,天行赤眼,赤脈傳睛 |
穿心蓮眼膏 | 《全國中草藥新醫(yī)療法展覽會資料匯編》 | 穿心蓮濃縮液 新潔爾滅無水羊毛脂 | 清熱解毒,涼血消腫 | 凝脂翳,電光性眼炎 |
千里光眼藥水 | 《醫(yī)院制劑》修訂本 | 千里光 蒸餾水 | 清熱解毒止痛,涼血消腫明目 | 暴風(fēng)客熱,金疳,白澀癥,赤膜下垂,血翳包睛,瞳神緊小,瞳神干缺 |
化鐵丹眼水 | (驗方) | 雄雞化骨 川椒 砂仁 風(fēng)化硝 古銅錢 新繡花針 | 清熱解毒止痛 | 椒瘡 |
黃連西瓜霜眼藥水 | 《中醫(yī)眼科學(xué)》(1980) | 硫酸 黃連素 西瓜霜 月石 硝苯汞 蒸餾水 | 清熱解毒,消腫止痛 | 椒瘡,粟瘡,赤脈傳睛,暴風(fēng)客熱,天行赤眼,金疳,白澀癥,赤膜下垂,血翳包睛 |
黃芩眼藥水 | 《臨床眼科學(xué)》 | 黃芩 乙醇 | 清熱解毒 | 瞳神緊小,瞳神干缺,花翳白陷,凝脂翳 |
珠黃散 | (驗方) | 珍珠粉 西黃 朱砂 麝香 | 清熱解毒,明目退翳 | 火疳,白膜侵睛 |
紫歸油 | 《外科證治》 | 紫草 當歸 | 清熱解毒,涼血燥濕 | 唇風(fēng)癥,口唇干裂出血 |
蜂房湯 | 《圣濟錄總》 | 蜂房 淡豆鼓 蜀椒(去目) | 清熱解毒,祛腐止痛 | 齲齒牙痛(含漱) |
細辛散 | (驗方) | 細辛 蓽茇 白芷 青鹽 冰片 | 清熱解毒,消腫止痛 | 齒齦腫痛 |
青吹石散 | (驗方) | 煅石膏 煅人中白 青黛 薄荷 黃柏 川連 煅月石 冰片 | 清熱解毒,消腫止痛 | 口舌咽喉碎痛之疳瘡及乳頭破碎 |
如意金黃散膏 | 《外科正宗》 | 南星 蒼術(shù) 甘草 白芷 花粉 厚樸 陳皮 黃柏 姜黃 大黃(或加凡士林調(diào)為膏劑) | 清熱解毒,祛瘀除濕,消腫止痛 | 一切癰瘍瘡癤,初起見紅腫熱痛,屬陽證者 |
黃柏溶液24% | (驗方) | 黃柏片 硼酸 | 清熱解毒 | 癰疽瘡瘍潰后,膿腐不脫,疼痛不止,瘡口難斂 |
黃柏搽劑 | (驗方) | 黃柏溶液 麻油 單硬脂酸甘油酯 十二烷磺酸鈉 吐溫尼泊金 | 清熱解毒,潤膚止癢 | 一切皮膚病糜爛,結(jié)痂,滲液不多者 |
三黃膏 | (驗方) | 東丹 黃柏 黃芩 大黃 滑石 凡士林 | 清熱解毒,涼血消腫 | 損傷初起瘀血內(nèi)留或局部見紅腫熱痛者 |
四黃散膏 | 《證治準繩》 | 黃連 黃柏 大黃 黃芩 (或加凡士林調(diào)為膏劑) | 清熱解毒,消腫止痛 | 創(chuàng)傷感染及陽癰局部紅腫熱痛者 |
五黃散 | 《證治準繩》 | 黃丹 黃連 黃芩 黃柏 大黃 乳香 | 清熱解毒,化瘀止痛 | 挫傷熱毒腫痛 |
黃連膏 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 黃連 當歸 黃柏 生地 姜黃 麻油 黃蠟 | 清熱解毒,潤燥止痛 | 瘡瘍陽證,臭疳,鼻瘡干燥腫痛,水火燙傷,乳頭碎痛 |
紫金錠(又名玉樞丹) | 《片玉心書》 | 雄黃 朱砂 麝香 五倍子 紅芽大戟(去蘆) 山慈姑(洗去皮毛) 續(xù)隨子肉(去油) | 解毒散結(jié),消腫止痛 | 瘡毒腫瘍,蛇蟲諸毒,霍亂痧脹,瘟疫喉風(fēng),驚風(fēng)癲狂,蛇犬咬傷 |
青黛散膏 | 《實用中醫(yī)外科學(xué)》 | 青黛 石膏 滑石 黃柏(或加凡士林制成膏劑) | 清熱解毒,收濕止癢 | 一切皮膚病,焮腫癢痛出水 |
青蛤散 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 青黛 蛤粉 石膏 輕粉 黃柏 | 清熱解毒,收斂去濕 | 臭疳紅腫糜爛有滲液 |
九黃丹 | (驗方) | 制乳香 制沒藥 川貝 石膏 紅開 腰黃 朱砂 炒月石 冰片 | 解毒消瘀,提膿去腐 | 一切癰疽已潰,膿出不暢,腫脹疼痛,腐肉不脫 |
苦參子膏 | (驗方) | 苦參子仁 凡士林 | 清熱解毒蝕疣 | 疣贅 |
扁平疣外洗方 | 成都中醫(yī)研究所方 | 鮮馬齒莧 蒼術(shù) 蜂房 白芷 細辛 蛇床子 苦參 陳皮 | 清熱解毒蝕疣 | 扁平疣 |
神燈照法方 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 朱砂 雄黃 血竭 沒藥 麝香 | 解毒活血消腫 | 癰疽輕證(制成藥捻點燃熏煙) |
玉露散 | 《實用中醫(yī)外科學(xué)》 | 芙蓉葉(加凡士林則為膏劑) | 清熱解毒,消腫止痛 | 一切瘡瘍陽證 |
太乙膏 | 《外科正宗》 | 玄參 白芷 歸身 肉桂 赤芍 大黃 生地 土木鱉 阿魏 輕粉 槐柳枝 血余 東丹 乳香 沒藥 麻油 | 清火解毒,活血散瘀,消腫生肌 | 一切瘡瘍已潰或未潰者 |
小升丹 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 水銀 白礬 火硝 沒藥 麝香 當歸身 墨炭 | 解毒提膿祛腐 | 潰瘍膿栓未落,腐肉未脫,或膿水不凈,新肌未生 |
千金散 | 《實用中醫(yī)外 科學(xué)》 | 煅白砒 制乳香 制沒藥 輕粉 飛朱砂 赤石脂 煅雄黃 炒五倍子 醋制蛇含石 | 解毒活血消腫,蝕惡提膿祛腐 | 一切惡瘡頑肉死腐不脫者及千日瘡,雞眼,痔瘺,疣贅 |
千捶膏 | (驗方) | 蓖麻子肉 嫩松香粉 輕粉 東丹 銀米 茶油 | 解毒消腫,提膿祛腐 | 一切癰腫疔癤瘡疽之陽證 |
拔毒生肌散 | 《武漢中藥成 方集》 | 冰片 紅升丹 輕粉 龍骨 甘石 黃丹 煅石膏 白蠟 | 拔毒生肌 | 癰疽潰而不斂及各種分泌物較多的創(chuàng)面 |
藥制絲線 | 《外科正宗》 | 芫花 壁錢 絲線 | 攻毒,腐蝕惡肉 | 瘺管 |
咬頭膏 | (驗方) | 銅綠 松香 乳香 沒藥 生木鱉 蓖麻子(去尖) 杏仁 巴豆 白砒 | 腐蝕解毒提膿 | 瘡瘍已成膿而不能自破者 |
黑虎丹 | 《外科診療學(xué)》 | 靈磁石(醋煅) 母丁香 公丁香(炒黑) 全蝎 僵蠶 炙甲片 炙蜈蚣 蜘蛛 麝香 牛黃 冰片 | 解毒消腫,提膿祛腐 | 癰疽,瘰疬,流痰,潰后膿腐不凈而對升丹過敏者 |
蟾酥合劑 | (驗方) | 酒化蟾酥 腰黃 銅綠 炒綠礬 輕粉 乳香 沒藥 枯礬 干蝸牛 麝香 血竭 朱砂 煅爐甘石 煅寒水石 硼砂 燈草灰 | 解毒消腫,提膿化腐 | 疔瘡,白喉,走馬牙疳等證 |
蟾酥丸 蟾酥條 蟾酥餅 | 《外科正宗》 | 酒化蟾酥 輕粉 麝香 枯礬 寒水石 制乳香 制沒藥 銅綠 膽礬 雄黃 蝸牛 朱砂 | 解毒化腐,消腫散堅 | 疔瘡初起(內(nèi)服或外用) |
沖和膏 | 《外科正宗》 | 紫荊皮(炒) 獨活 赤芍 白芷 石菖蒲 | 蝕惡肉,化膿腐 | 惡瘡頑肉死腐不脫及千日瘡,雞眼,痔漏等 |
雞眼散 | 《實用中醫(yī)外 科學(xué)》 | 水楊酸 東丹 苯唑卡因 白糖 | 解毒腐蝕,軟堅 | 雞眼,胼胝,尋常疣 |
平胬丹 | 《外科診療學(xué)》 | 烏梅肉(煅存性) 月石 輕粉 冰片 | 腐蝕平胬,解毒排膿 | 瘡瘍有胬肉突出,排膿障礙 |
九華膏 | (驗方) | 滑石 月石 龍骨 川貝 冰片 朱砂 | 解毒消腫止痛,生肌潤膚 | 內(nèi)外痔腫痛及內(nèi)痔術(shù)后 |
三品一條槍 | 《外科正宗》 | 白砒 白礬 雄黃 乳香 | 解毒腐蝕消腫 | 瘰疬,脂瘤,痔瘡,肛瘺 |
二黃枯痔釘 | (驗方) | 黃柏 大黃 白芨 | 清熱解毒,蝕惡祛腐 | 痔瘡 |
枯痔釘 | (驗方) | 紅砒 明礬 朱砂 雄黃 沒藥 | 解毒,腐蝕痔核 | 痔瘡 |
消痔散 | (驗方) | 煅田螺 煅成橄欖核 冰片 | 解毒,消痔退腫止痛 | 內(nèi)痔脫出,直腸脫垂 |
枯痔散 | (驗方) | 白砒 白礬 月石 雄黃 硫黃 | 解毒腐蝕 | 內(nèi)痔,瘺管,贅瘤,血栓閉塞脈管炎 |
灰皂散 | (驗方) | 新出窯石灰 楠皂自然水 黃丹 | 解毒腐蝕 | 內(nèi)、外痔 |
五寶散 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 鐘乳石 朱砂 珍珠 冰片 琥珀 | 清熱解毒,收濕斂瘡 | 楊梅疳瘡結(jié)毒及嬰兒濕疹 |
旱螺散 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 白田螺殼 冰片 麝香 輕粉 | 解毒散結(jié),祛腐生肌 | 橫痃,楊梅結(jié)毒,疳瘡潰爛 |
皮癌凈 | (驗方) | 紅砒 指甲 頭發(fā) 大棗 堿發(fā)面 | 解毒祛腐 | 鱗狀上皮癌 |
九一丹 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 熟石膏 紅升丹(9:1) | 提膿拔毒,去腐生肌 | 瘡瘍潰后,膿毒壅滯,腐內(nèi)不脫,瘡口不斂 |
八二丹 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 熟石膏 升丹(8∶2) | 排膿提毒 | 一切潰瘍,膿流不暢,腐肉不化 |
七三丹 | (驗方) | 熟石膏 升丹(7∶3) | 清提膿拔毒祛腐 | 一切潰瘍,膿腐難脫 |
五五丹 | (驗方) | 熟石膏 升丹(5∶5) | 清熱解毒,祛腐搜膿 | 一切癰疽惡瘡的腐爛高峰期 |
紅油膏 | (驗方) | 九一丹 東丹 凡士林 | 解毒化腐生肌 | 潰瘍不斂及燙傷、創(chuàng)傷等創(chuàng)面較大者 |
清絡(luò)飲 | 《溫病條辨》 | 鮮荷葉邊 鮮銀花 絲瓜皮 西瓜 翠衣 鮮扁豆花 鮮竹葉心 | 祛暑清熱 | 暑熱傷肺,邪在氣分。身熱口渴不甚,頭目不清,昏眩微脹 |
桂苓甘露飲 | 《宣明論文》 | 茯苓 甘草 白術(shù) 澤瀉 官桂 石膏 寒水石 滑石 豬苓 | 祛暑清熱,化氣利濕 | 中暑受濕,發(fā)熱頭痛,煩渴引飲,小便不利,及霍亂吐下 |
六一散 | 《傷寒直格》 | 滑石 甘草 | 祛暑利濕清熱 | 感受暑濕,身熱煩渴,小便不利或泄瀉 |
碧玉散 | 《傷寒直格》 | 滑石 甘草 青黛 | 祛暑清熱 | 暑濕證兼有肝膽郁熱 |
雞蘇散 | 《傷寒直格》 | 滑石 甘草 薄荷葉 | 清暑利濕,疏散風(fēng)熱 | 暑濕證兼見微惡風(fēng)寒,頭痛頭脹,咳嗽不爽 |
益元散 | 《傷寒直格》 | 滑石 朱砂 甘草 | 清暑利濕,寧心安神 | 暑濕證兼見心悸怔忡,失眠多夢 |
蠶矢湯 | 《隨息居重訂 霍亂論》 | 晚蠶砂 陳木瓜 薏苡仁 黃連 大豆黃卷 制半夏 黃芩 通草 吳茱萸 焦梔 | 清泄暑熱,舒筋活絡(luò) | 熱霍亂吐瀉驟作;暑熱傷津,轉(zhuǎn)筋拘攣 |
燃照湯 | 《隨息居重訂 霍亂論》 | 滑石 豆豉 焦梔 酒黃芩 省頭草 制厚樸 制半夏 白蔻仁 | 清泄暑熱,化濁辟穢 | 熱霍亂吐瀉驟作,嘔吐如噴,瀉下如米泔汁,臭穢難聞,腹中絞痛 |
清暑益氣湯 | 《脾胃論》 | 黃芪 人參 橘皮 當歸 甘草 蒼術(shù) 白術(shù) 澤瀉 升麻 葛根 炒神曲 青皮 黃柏 五味子 麥冬 生姜 大棗 | 清暑益氣,除濕健脾 | 平素氣虛,又感暑濕,身熱頭痛,口渴自汗,四肢困倦,不思飲食,胸滿身重,大便溏薄 |
七味白術(shù)散 | 《小兒藥證直訣》 | 藿香 木香 葛根 人參 白術(shù) 茯苓 甘草 | 健脾益氣,和中化濕,清熱生津 | 病久脾胃虧虛,暑濕不化,飲食不振,大便不調(diào),神倦乏力,四肢欠溫;脾胃虛弱引起的經(jīng)行泄瀉,小兒腹瀉 |
清暑湯 | 《外科全生集》 | 連翹 花粉 赤芍 甘草 滑石 車前子 金銀花 澤瀉 淡竹葉 | 清暑解毒利尿 | 暑癤,膿胞瘡 |
夏季皮炎酊劑 | 《實用中醫(yī)外科學(xué)》 | 藿香精 碳酸 薄荷腦 酒精 | 清暑防腐止癢 | 夏季皮炎 |
清骨滋腎湯 | 《傅青主女科》 | 地骨皮 牡丹皮 沙參 麥冬 玄參 五味子 白術(shù) 石斛 | 清虛熱,退骨蒸 | 骨蒸夜熱,遍體火焦,口舌干燥 |
青蒿鱉甲湯 | 《溫病條辨》 | 青蒿 鱉甲 生地 知母 牡丹皮 | 養(yǎng)陰透熱 | 溫病后期,陰液耗傷,邪伏陰分,夜熱早涼,熱退無汗,瘡瘍,肛瘺,肛周膿腫,急腹癥等屬于陰虛內(nèi)熱者 |
秦艽鱉甲湯 | 《衛(wèi)生寶玄》 | 地骨皮 柴胡 鱉甲 秦艽 知母 當歸 | 滋陰養(yǎng)血,清熱除蒸 | 風(fēng)勞病:骨蒸勞熱,盜汗消瘦咳嗽困倦;肺癆:陰虛火旺,咳嗆氣急,咯血鮮紅 |
清骨散 | 《證治準繩》 | 銀柴胡 胡黃連 秦艽 鱉甲 地骨皮 青蒿 知母 甘草 | 清虛熱,退骨蒸 | 陰虛內(nèi)熱,虛勞骨蒸,午后或夜間潮熱,咽干盜汗,五心煩熱;低熱日久不退 |
地骨皮飲 | 《沈氏尊生書》 | 地骨皮 知母 銀柴胡 太子參 甘草 黃芩 赤苓 鱉甲 | 滋陰降火 | 小兒骨蒸潮熱,心膈煩悸;傷寒后余熱未解 |
柴胡清骨散 | 《醫(yī)宗金鑒》 | 秦艽 鱉甲 柴胡 地骨皮 青蒿 知母 胡黃連 韭白 甘草 童便 豬脊髓 豬膽汁 | 清熱除蒸 | 肺癆潮熱骨蒸 |
圣愈湯 | 《蘭室秘藏》 | 熟地黃 生地黃 人參 川芎 當歸 黃芪 | 補氣養(yǎng)血 | 熱病日久,或損傷出血過多,陰血耗傷,煩渴燥熱,睡臥不寧 |
封髓丹 | 《普濟方》 | 黃柏 砂仁 甘草 | 養(yǎng)陰清火止遺 | 腎火妄動,夢遺失精 |
三才封髓丹 | 《衛(wèi)生寶玄》 | 天冬 熟地黃 人參 黃柏 砂仁 甘草 | 養(yǎng)陰瀉火,寧心悅脾 | 相火妄動,水不濟火之夢遺 |
加減一陰煎 | 《景岳全書》 | 生地 熟地 白芍 知母 麥冬 甘草 地骨皮 | 滋陰清熱養(yǎng)血 | 水虧火勝之發(fā)熱,動血;熱病過汗傷陰,煩渴潮熱 |
補心湯 | 《眼科纂要》 | 知母 當歸 桔梗 人參 連翹 遠志 黃芪 甘草 生地黃 麥冬 | 滋陰清熱降火 | 虛火上炎,赤脈傳睛 |
人參麥冬湯 | 《婦人秘科》 | 人參 麥冬 茯苓 黃芩 知母 生地 甘草 竹茹 | 清熱養(yǎng)陰,安神除煩 | 陰虛型子煩證 |
參看
出自A+醫(yī)學(xué)百科 “清熱劑”條目 http://m.31365zzz.com/w/%E6%B8%85%E7%83%AD%E5%89%82 轉(zhuǎn)載請保留此鏈接
關(guān)于“清熱劑”的留言: | ![]() |
目前暫無留言 | |
添加留言 |